آینده در قلمرو اسلام راستین خواهد بود
آینده در قلمرو اسلام راستین خواهد بود!
گفت‌وگوی دوهفته‌نامه‌ی «رۆژهه‌ڵات» با کاک
حسن امینی
اعتراف بزرگ اپوزیسیون کرد به پیامدهای بی‌توجّهی
به نقش دین در جامعه‌ی کردی، مسئله‌ی مهمی بود که درروزهای گذشته، رسانه‌های مجازی
و مکتوب بدان پرداختند. “رۆژهه‌ڵات” نیز در چند شماره‌ی گذشته یاداشت‌هایی
را به این موضوع اختصاص داد و در این شماره، این مسئله را از نگاهی دیگر با کاک
حسن امینی از اعضای شورای رهبری «مکتب قرآن کردستان» در میان گذارده است:
رۆژهه‌ڵات- اخیراً دبیر کل
یکی از احزاب اپوزیسیون کرد در مصاحبه‌ای مطبوعاتی از زاویه‌ای تازه و با نگاهی
مثبت به نقش دین در جامعه‌ی کردستان پرداخته است و حزب متبوع ایشان اقدام به تأسیس
اتحادیه‌ای بنام علمای دینی کردستان نموده است. با توجه به مرامنامه‌ی سکولار این
حزب و سابقه‌ی برخورد آنان با جریانات دینی به‌خصوص در اوئل انقلاب، شما این
رویکرد جدید را چگونه ارزیابی می کنید؟
حسن امینی: رویکرد جدید و
واقع‌بینانه‌ی این حزب در مورد نقش مؤثر دین اسلام در جامعه‌ی کردستان را باید همه‌ی
مسلمانان – چه موافقان و چه مخالفان – تحسین کرده و به آن روی خوش نشان دهند، به
ویژه از این نگاه که علاوه بر تأکید بر سکولاریسم و جامعه‌ی سکولار در مرامنامه‌ی
آنان، متأسفانه در سه دهه‌ی گذشته، این حزب، فداکاری و تلاش سرسختانه، افتخارآمیز
و ستودنی بسیاری از فرزندان این دیار را در جهت بیداری و آگاهی بخشی مردم کرد، و
فرود نیاوردن سر تسلیم در برابر زر و زور و تزویر را تنها به خاطر دین داشتن و
مسلمان بودن، نادیده گرفته و حتی بسیاری اوقات این فرزندان دلسوز و سرمایه‌های
ارزنده‌ی این مرز و بوم محروم، حذف فیزیکی شده و از بیدارگری و آگاهی‌بخشی آنان
جلوگیری به عمل آمده است؟!
لذا اگر این موضعگیری جدید جنبه‌ی عملی نیز پیدا
کند و در جهت جبران گذشته گام بردارد بی‌تردید رویکرد و اقدامی رئالیستی و شجاعانه
خواهد بود. اینکه عرض کردم باید همه‌ی مسلمانان به آن روی خوش نشان دهند به این
دلیل است که مسلمانی که دین را خوب فهم کرده باشد به ویژه دین همگانی اسلام، دوست
داشتن و دوست نداشتن‌اش نسبت به هر کس با توجه به رعایت یا عدم رعایت خیر و منافع
انسان‌هاست. از دیدگاه قوانین و مقررات تساوی‌بخش اسلام، چه مادی و چه معنوی، نه
رعایت آمال فردی، حزبی و حکومتی وی، بنابراین هر گاه فردی یا تشکّلی مؤثر در جامعه
در چنین مسیری قرار گیرد و قدم بردارد گذشته‌ی وی نزد خدا و خلق نادیده گرفته شده
و حتی اگر به‌صورت حقیقی در این رهگذر بکوشد خداوند اسلام زشتی‌هایش را با زیبایی‌ها
مبادله کرده و به حساب می‌آورد: « یبدّل الله سیّئاتهم حسنات».
اشاره به سه دهه اخیر درباره‌ی عملکرد این
حزب بدین جهت بوده که قبل از آن و در بدو تأسیس این حزب، نه تنها تقابل و تنشی
میان رهبران و برنامه‌ی آن با دستورات اسلام وجود نداشت بلکه همانطوری که همه می‌دانیم
مؤسسین و گردانندگان آن از رهبران دینی مطرح زمان خود بوده‌اند همچون پیشوا قاضی
محمد رهبر حزب و رئیس حکومت کردستان در مهاباد، حاج بابا شیخ سیادت نخست‌وزیر وی،
حاج رحمان آقای مهتدی از وزرای آن حکومت و دهها عضو برجسته‌ی دیگر از علمای دینی
کردستان که پدر خود اینجانب بنام حاج ملا عبید‌الله امینی عضو فعّال آن حزب بوده
است با این سابقه‌ای که بیان شد طبیعی و معقول به نظر می‌رسد که رهبران کنونی این
حزب اینگونه رویکردی داشته باشند زیرا گفته‌اند:«کلّ شی یرجع إلی أصله» هر چیزی به
اصل خویش برمی‌گردد. افزون بر این، پیشینه‌ی سی سال گذشته کردستان به همه نشان داد
که سرنوشت و مصلحت ملّت کرد با آیین اسلام در آمیخته است و تفکیک‌پذیر نمی‌باشد،
در این سه دهه، برخی از دوستان نادان و دشمنان دانا، در جهت زشت و بد جلو دادن
اسلام و در نتیجه جدایی مردم از آن سعی وافر نموده‌اند با این وجود، این ملت فهیم
و صاحب شناخت به درستی از خیر و مصلحت خویش و از دین و مذهب خود فاصله نگرفتند و
دست نکشیدند، پس ضروری است برای هر کس که بخواهد با آنان باشد و در میان آنان جای
پا و پایگاهی بیابد باید صادقانه برای دین و اعتقادات آنان نیز احترام محسوس و
اقدام به خدمت ملموس، قائل شود زیرا آزموده را آزمودن خطاست!
رۆژهه‌ڵات- به نظر شما اساساً
دین در جامعه کُردی از چه جایگاهی برخوردار است؟
حسن امینی: باید عرض کنم:
اضافه بر توضیحات پیشین که پاسخ به این مطلب نیز بود، عقاید، بینش‌ها، اخلاق و
اعمال اسلامی، بخش اعظم فرهنگ ملت کرد را به خود اختصاص داده است تا جائیکه کسانی
با تعهد دینی کمتر نیز مسائل سه بخش قبل‌الذکر بندهای بالا را در زندگی فردی و
جمعی خویش غالباً رعایت می‌نمایند.
رۆژهه‌ڵات- آیا محدودیت‌هایی
که در طول سالیان گذشته در مسیر نشر و تبلیغ (مذهبی و حتی دینی ) از مجاری غیر
دولتی وجود داشته است تأثیری بر ایمان و اعتقاد مردم داشته است؟
حسن امینی: تأثیر محدودیت‌های
مورد اشاره قابل انکار نیست امّا نه بر اکثریت مردم بلکه بر اقلیتی که گروهی از
آنان دستیابی به موقعیت‌های دنیایی و برخورداری از رفاه و زندگی نفسانی و مادی را
بر ارزش‌های معنوی و شخصیتی حتی برای این دنیا برتری داده‌اند که در میان این
اقلیت، افزون بر کسانی کم‌آگاه از ارزش‌های ایمانی اسلام، علماء و رهبران دینی هم
دیده می‌شوند.
گروهی هم در کمال خوش قلبی و صفای باطن به
علت مساعد نبودن زمینه‌ی فهم اسلام حقیقی و توحیدی آنهم به دسیسه‌ی گروه نخست،
دچار ضعف ایمان و سستی اعتقادات دینی شده‌اند، اما اکثریتی قابل اعتنا به ویژه از
جوانان، بسیار جدی‌تر از گذشته و گذشتگان، به ایمان دینی و اعتقادات معنوی خویش
استحکام بخشیده‌اند، گواه آشکار و غیر قابل انکار این مطلب، حضور گرم و فعال آنان
در مراسم مذهبی، نمازهای جمعه، اعیاد دینی و نمازهای تراویح و شب‌های احیای ماه
مبارک رمضان در مساجد می‌باشد، همچنین مشارکت فعّال و مجاهدانه در تشکّل‌های مذهبی
در سراسر مناطق کردنشین ایران دلیل دیگری بر این مدعاست.
رۆژهه‌ڵات- مکتب قرآن به
عنوان یکی از اصیل‌ترین جریانات دینی کردستان در حال حاضر از چه وضعیتی برخوردار
است؟
حسن امینی: مکتب قرآن نیز
همچون همه‌ی مکاتب و مذاهب و باورهای دینی و غیر دینی به درازای تاریخ بشر، اکنون
به دو شاخه قابل بحث، تقسیم شده است. که این جدایی به سال ۱۳۷۵ برمی‌گردد، یک شاخه
به نام “مکتب قرآن “ و شاخه‌ی دیگر به نام “مکتب قرآن
کردستان” که هر دو شاخه در مناطق مختلف کردنشین به فعّالیت مشغول هستند، شاخه‌ی
اول فعّالیّت‌های خود را در زمینه‌های اقتصادی از قبیل ساختمان‌سازی به شیوه‌ی
انبوه‌سازی و کارخانه‌داری و کلاس‌های درسی به عنوان پرورش و خودسازی آنهم صرفاً
با استفاده از آثار مرحوم کاک احمد مفتی‌زاده خلاصه کرده‌اند و بارها در گفتار و
نوشتار بیان داشته‌اند که نمود اجتماعی، ظهور و فعالیت ملّی و سیاسی نداشته و
نخواهند داشت.
اما شاخه‌ی دوم – “مکتب قرآن
کردستان” که بنده نیز یکی از اعضای شورای رهبری آن می باشم- با استفاده
از همه‌ی آثار معتبر اسلامی به خصوص قرآن و سنت پیامبر بزرگوار اسلام(ص) می‌کوشد
در زمینه‌های گوناگون دینی، اجتماعی، ملّی و سیاسی در حد وسع و توان خود به
فعّالیت پرداخته و از این رهگذر از حقوق مشروع مردمش، مردم کّرد و اهل سنت دفاع
نموده و به آنان خدمت کند. که برای این اهداف از ابزارهایی همچون کلاس‌های درس
برای سنین مختلف، سخنرانی‌ها در مساجد و محافل ممکن! عمومی، انتشار فصلنامه،
مصاحبه با نشریات و شبکه‌های ماهواره‌ای، یک سایت اینترنتی طبعاً فیلترشده!،
مشارکت در مجالس و محافل مشروع و قانونی دفاع از حقوق بشر و امثال اینها بهره
جسته و خواهد جست. ما با توجه به آنچه که از منابع معتبر اسلامی فهمیده‌ایم این
دین و برنامه‌ی خالق هستی برای انسان‌ها از بیان هیچ گونه حقوق و وظایفی برای
افراد و قبائل و ملت‌ها فروگذاری ننموده است آنجا که می‌فرماید: « ما فرّطنا فی
الکتاب من شیءِ»،در این کتاب(قانون) از بیان هیچ (دستوری) کوتاهی نکرده‌ایم.
البّته قانون! نه حرفه و فنّ که فهم اینها را باز هم او در نهادها نهادینه کرده
است.
رۆژهه‌ڵات- آینده‌ی جریانات
دینی در کردستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حسن امینی: برخی از دوستان
نادان و دشمنان زرنگ در سه دهه‌ی گذشته و اکنون نیز با لطایف‌الحیل در جهت تضعیف و
نابودی دین اسلام در کردستان به جد در حال تلاش هستند و تا حدودی به نسبت اقلیّتی
کسب موفقیت کرده‌اند اما «الحقّ یعلُو و لا یُعلی علیه » حق سرانجام برتری یافته و
بر وی برتری نخواهد شد، اگر در مدت نسبتا طولانی مورد اشاره، مردم به خوبی توطئه‌ها
و تبلیغات توخالی ضد دینی را نشناخته و تشخیص نداده بودند، لذا احیاناً بدان باور
کرده و امیدوار می‌شدند با این وجود از دین دست نکشیدند و دل نبریدند، اکنون دیگر
آن باورها و دلبستگی‌ها هم رخت بر بسته‌اند، پس به طریق اولی گرایش و چنگ زدن به
دین راستین و امیدواری به دستورات و برنامه‌های آزادی‌بخش و تأمین کننده‌ی رفاه و
آرامش توأم با حفظ شخصیت و کرامت انسانی را در دل‌ها ایجاد خواهد کرد. به باور من
آن‌چنان که مرحوم سید قطب می‌گوید: ” آینده در قلمرو اسلام ” راستین
خواهد بود از جمله آینده‌ی کردستان عزیز. به امید آن روز.
*رۆژهه‌ڵات- از فرصتی که در
اختیار ما قرار دادید سپاسگزاریم.
منبع: دوهفته‌نامه‌ی رۆژهه‌ڵات، شماره ۴
مقاله مرتبط در همین مورد : وواکاوی نقش دین در کردستاناکاوی نقش دین در کردستان
