حزب گرایی در ترازوی شریعت اسلامی و فعالیت دینی

حزب گرایی در ترازوی شریعت اسلامی و فعالیت دینی

مولف: دکتر ایوب على زلمی / مترجم: آرام نیازی

ارتباط بین احزاب سیاسی و گروه های اسلامی

در میان شرح و تفسیر موضوع حزب گرایی چندین بار کلمات (احزاب و گروه) را با هم دیده ای از این رو لازم میدانم که ارتباط بین آنها و همچنین اندازه شباهت آنها با همدیگر را برایتان بیان کنم تا این که مطمئن شوید که از نظر حکم شرعی (جائز بودن یا نبودن آنها با همدیگر در یک گروه قرار می گیرند و هیچ فرقی بین آنها نیست.

بلکه بر عکس آنهایی که معتقد هستند، کار کردن به صورت جمعی و یا تشکیل گروهی دعوتگر یا جمعی خیرخواهانه و یا هر اسم دیگری درست و شرعی است در حالی که این گروه و یا جمع دارای برنامه کاری، اهداف و استراتژی و رهبری و … را همانند حزب دارد اما برای حزب شرعی جایز و درست نیست که مسلمانان (حزب) تشکیل دهند و یا به عضویت آن درآیند و یا حتی از آن پشتیبانی کند و یا به آن نزدیک شوند.

در این مورد بخوانید: فریب خوردن به حزب و تشکیلات

در حالی که (حزب و گروه ) هر دو یک چیز هستند یعنی گروه حزب است و حزب نیز گروه، تنها اگر حلقه آرمان و اهداف آن گروه و حزب وسیع تر بود به شیوه ای که تلاش کنند که به حکومت و قدرت برسند و برای رسیدن به اهداف خود لازم است که در انتخابات شرکت کنند و سایر کارهای سیاسی را انجام دهد به آن حزب، حزب سیاسی گفته می شود. زیرا همانطور که کار دعوتگری انجام می دهد کار سیاسی و فعالیت روشنفکری هم انجام میدهد.

ولی اگر چنین اهدافی نداشته باشد به آن حزب سیاسی گفته نمی شود. از این رو حزب به دو دسته تقسیم می شود:

۱– حزب فراگیر:

حزبی است که تمامی فعالیت های جامعه را جز اهداف و آرمان خود می داند و برای رسیدن به آن تلاش می کند.

۲– حزب جزئی:

به آن حزبی گفته می شود که بخشی یا قسمتی از پروژه های جامعه را هدف قرار داده و برای تحقق بخشیدن به آن تلاش می کنند.

پس طبق این تقسیم بندی حزب سیاسی و حزب غیر سیاسی را نیز شامل می شود.

در این مورد بخوانید: از اسلام سیاسی به دموکراسی اسلامی: حزب النهضه و آینده‌ی تونس

حزب غیر سیاسی، حزبی است که کار سیاسی و رسیدن به حکومت و قدرت را جز برنامه و اهداف خود قرار نداده است بلکه اهداف خود را محدود کرده است به بخشی یا قسمتی از جامعه همانند آن دسته از احزابی که در اروپا فعالیت می کنند همانند حزب حفاظت از محیط زیست یا حفاظت از سالمندان و بینوایان و یا سایر موضوع هایی که در این راستا هستند به این گونه احزاب احزاب جزئی گفته می شود.

حزب سیاسی به دو بخش تقسیم می شود:

اگر همه بخش های جامعه را به عنوان اهداف و آرمان خود انتخاب کرد باشد حزب سیاسی فراگیر گفته می شود و در غیر این صورت حزب سیاسی جزئی به حساب می آیند.

این که گروهی عنوان حزب به آن داده باشند و کار سیاسی انجام ندهد همانند احزابی که در اروپا فعالیت دارند. قرآن آن را قبول دارد و توضیح هم داده است زیرا همانطور که در ابتدای این کتاب به آن اشاره کردیم واژه حزب در قرآن به پنج معنی آمده است که منظور از هر پنج معنی آن حزب است به این صورت که جمعی از افراد برای رسیدن به یک هدف یا چندین هدف مشترک و مشخص با هم جمع شده اند و برای رسیدن به این اهداف با هم همکاری می کنند.

این موضوع به معنی لغوی حزب برمی گردد نه به معنی اصطلاحی آن که امروزه در جامعه رواج دارد.

کار جمعی یا حزبی؟!

ارتباط بین گروههای اسلامی (الجماعه الاسلامیه) و حزب سیاسی ارتباطی محکم و غیرقابل تفکیک است و هیچ فرقی با همدیگر ندارند.

از این رو نمی توان گفت که این دو ( گروه و حزب) یکی از آنها درست و شرعی و دیگری نادرست و ناشرعی است زیرا همانگونه که گفتیم آن دو یکی هستند و یک حکم شامل هر دوی آنها می شود.

حرف پوچ و بی معنی ای است اگر گفته شود که کار جمعی و یا گروهی درست است چون که با دلایل قرآن و سنت بر ایمان روشن شده است ولی کار حزبی نادرست و ناشرعی است چون که استدلالات قرآن و سنت شامل آن نمی شود.

نکات قابل توجه:

۱- واژه (حزب) لغتی مشترک و بی طرف است که هم حزب خوب را دربر می گیرد و هم حزب بد را، ولی اهداف و آرمانها تعیین می کنند که فلان حزب خوب و فلان حزب بد است.

۲- در قرآن بیست مرتبه و در چهارده سوره مختلف که نام یکی از سوره ها احزاب است از هر دو نوع حزب نام برده شده است.

۳- سیاست نزد عالمان و دانشمندان پیشین به (اشرف العلوم) و (من اعظم واجبات الدین) به شمار رفته است و تنها دلیل روانه کردن کاروان پیامبر نیز سیاست کردن بوده است.

۴- حکومت و قدرت از دیدگاه صحابه پیامبر و عالمان و دانشمندان علوم اسلامی یکی از ارکان اصلی امر خداپرستی و دینداری است و بی توجهی به آن گناه محسوب می شود.

۵- (حزب اسلامی) وجود و هستی خود را از قرآن و سنت و همچنین نظرات و دیدگاه عالمان و دانشمندان علوم اسلامی گذشته و حال گرفته است و همه دلایل از آن حمایت می کند.

۶- شبهه هایی که برای حزب گرایی در اسلام درست میشوند بی اساس هستند و در برابر استدلال های قرآن و سنت حرفی برای گفتن ندارند.

۷- با توجه به دلایل قرآن و سنت همه مسلمانان فرقه ناجیه محسوب می شوند و همه عالمان و دانشمندان علوم اسلامی معاصر روی این مسئله تأکید دارند که همه گروه ها و احزاب اسلامی جزء فرقه ناجیه به حساب می آیند.

از جمله این دانشمندان: شیخ آلبانی، شیخ عبدالله بن جبرین، هیئت دائمی فتوا، شیخ سلمان العوده و …)

از خداوند منان می خواهم که قلم عفو و بخشش را بر سر اشتباهاتم بکشد و امیدوارم که تلاش و زحمت بنده را در این زمینه به لطف و کرم خود قبول بفرماید و آن را مایه سود و فایده برای خوانندگان عزیز و رضامندی خود قرار دهد.

وصلى الله و سلم و بارک علی سیدنا محمد و على آله و صحبه اجمعین و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العلمین.

—————————-

منبع: حزب گرایی در ترازوی شریعت اسلامی  / مولف: ایوب على زلمی / مقدمه و بازنگری: ماموستا علی باپیر ماموستا صلاح الدین محمد بهاء الدین /  مترجم: آرام نیازی