۱۲- فرمول ها و قواعد تدبر در قرآن، شباهت مابین دو چیز در قرآن مقتضی صورت هایی از مشارکت است.
۱۲- فرمول ها و قواعد تدبر در قرآن، شباهت مابین دو چیز در قرآن مقتضی صورت هایی از مشارکت است.
نویسنده: دکتر عقیل بن سالم شمری/ مترجم: مسلم خدری
قاعده دوازدهم:
شباهت مابین دو چیز در قرآن مقتضی صورت هایی از مشارکت است.
توضیح فرمول و قاعده :
تشبیه :
عبارت است از عقد و قرارداد شبیه به هم به وسیله یکی از ادات شرط ( کاف – کأن – مثل ) بین دو موضوع در امری که بین هر دو جامع است. بنابراین هرگاه در قرآن تشبیهی بین دو موضوع صورت گرفت حتما بیانگر آن است که آن دو در اموری با هم مشترکند. به همین خاطر ذهن و فکر کار می کند و آمادگی خود را برای استنباط صورت های شبیه بین هر دو اعلام می کند.
مثال هایی بر این قاعده:
مثال۱ :
سخن خداوند که می فرماید : ﴿ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ ﴾ آیه ۱۸۳ سوره بقره
اى کسانى که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانى که پیش از شما [بودند] مقرر شده بود.
تدبر :
حرف تشبیه کاف( کَما ) مقتضی شباهت بین روزه ما و روزه اهل کتاب است. و از فوائد تشبیه: آمادگی مسلمانان برای روزه است و انسان کاری بر مکلفین از شأن و عادت عبادت است و برانگیختن انگیزه ها در این امت است تا با توان امت های پیشین مسابقه دهند.
مثال۲ :
فرمایش خداوند که می فرمایند : ﴿ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاهٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَهٍ ۖ الزُّجَاجَهُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَهٍ مُّبَارَکَهٍ زَیْتُونَهٍ لَّا شَرْقِیَّهٍ وَلَا غَرْبِیَّهٍ ﴾ نور ۳۵
خدا نور آسمانها و زمین است. مَثَل نور او چون چراغدانى است که در آن چراغى، و آن چراغ در شیشه‌اى است. آن شیشه گویى اخترى درخشان است که از درخت خجسته زیتونى که نه شرقى است و نه غربى، افروخته مى‌شود.
تدبر :
دو حرف تشبیه (مثل) و (کاف) مفید تشبیه نور الله در قلب مومن است. چون مشکاه سینه مومن است و چراغ عبارت است از قرآن و ایمان در سینه مومن و زجاجه قلب و ستاره درخشید همان قلب مومن است زیرا ایمان و قرآن در آن می درخشد.
بنابراین قلب به شیشه مقتضی صفای دل است همانگونه که بیانگر آن است که شیشه محتاج عنایت و توجه مراقبت است تا نور از آن بیرون دهد همان طور قلب نیازمند مراقبت و نگهداری است تا دستورات خداوند نمود پیدا کند.
——————————
منبع: فرمول ها و قواعد تدبر در قرآن و اجرای آن بر سوره های کوتاه/ مولف: دکتر عقیل بن سالم شمری/ مترجم: مسلم خدری / نشر احسان
در این مورد بیشتر بخوانید: تدبر در قرآن
