وظیفه‌ی دعوتگران قرآنی در زمان معاصر چیست؟

✅ وظیفه‌ی دعوتگران قرآنی در زمان معاصر چیست؟

? محمد حامدی

بر اساس دیدگاه قرآنی تنها مکتبی که بشر را به سعادت مادی و معنوی انسان در دنیا و آخرت می‌رساند، دین خداست. و این امر به این معنی است که در صورت عدم معرفی دین خدا به مردم، بدبختی ابدی انسان‌ها حتمی است و مسئولیت این امر بر عهده‌ی مبلغین دینی می‌باشد. لذا به هر طریق ممکن بایستی دین خدا به صورت استدلالی و پاسخگو به صورت به روز در اختیار همگان قرار گیرد. اما اینکه در نهایت؛ مردم، دین خدا را بر می‌گزینند یا نه اصلا مطرح نیست. چون این امر جزو وظایف دعوتگران قرآنی نیست (و ما علینا الا البلاغ المبین).

بنابراین در جهان معاصر بایستی در همه‌ی شبکه‌های اجتماعی و مکان‌های عمومی دین خدا به صورت توانمند به صورت به روز در اختیار انسان‌ها قرار گرفته و انتخاب یا عدم آن را به اختیار مردم واگذار نمود. زیرا دعوتگران دینی نسبت به همه‌ی افراد جامعه (در صورت امکان دسترسی به آنها) مسئولیت دارند.

در این میان چیزی که دعوتگران دینی را آزار می‌دهد این است که تعداد کثیری از مردم نسبت به دعوت دینی اظهار استغنا و بیزاری می‌نمایند. خصوصاً در همه‌ی شبکه‌های اجتماعی چنین افرادی به وفور یافت می‌شوند.

سوال اساسی در این مورد این است که آیا با وجود این گونه افراد در گروه‌های مذکور بایستی سایر افراد را از دعوت دینی محروم نمود یا نه؟

پاسخ ما به این سوال این است که تا زمانی که همه‌ی اعضای شبکه‌های اجتماعی بدون استثناء از تداوم دعوت دینی اظهار بیراری ننموده بایستی دعوت دینی را ادامه داد. چون دعوتگران دینی در مورد سعادت همه‌ی انسان‌ها مسئول هستند.

موضوعی که در اینجا باعث آزار داعیان می‌شود این است که ایشان در این حالت (بی نیازی تعدادی از مخاطبان گروه‌های مورد نظر) با بی‌حرمتی مخاطبان روبرو می‌شوند و در نزد ایشان به نوعی از خفت و خواری دچار می‌شوند. در این حالت، به خاطر حمایت از سایر اعضای گروه بایستی این هزینه را پرداخت نمود. زیرا داعی قرآنی برای ادای وظیفه‌اش بایستی همه‌ی داشته‌هایش (وقت، مال، آبرو و جان) را تقدیم سعادت انسان‌ها نماید تا بدین وسیله مسئولیتش را به صورت کامل ادا نماید.

به عبارت دیگر دین خدا برای سعادت انسان‌ها در بعضی از حالات وقت و در بعضی از مجالات مال و در بعضی دیگر از حالات آبرو و در نهایت جان را از داعی می‌طلبد. و با این کار داعی را دچار دردی مبارک و انسان دوست به نام درد دین می‌کند. که دعوتگر در این حالت، خود را فراموش نموده و به خاطر سعادت انسان‌ها از هر اقدامی فروگزار نمی‌کند. لذا هر کس که در این مجالات در صدد حفظ شخصیت خویش بوده و حاضر به ایثار آنها در راه دعوت دینی انسانها نبوده، شایسته نیست که در زمره‌ی دعوتگران دینی قرار گرفته و وارد عرصه‌ی مذکور شود. چون این حوزه از انسان دعوتگر پاکباختگی را می‌طلبد نه عافیت طلبی را.

در ضمن ممکن است در اینجا گفته شود که در عصر حاضر به علت وفور شبکه‌های اجتماعی و بارگزاری مطالب دینی قوی فراوان، مردم از پیامهای دینی خسته و بیزار شده‌اند. لذا بایستی دینداری را تنها در قالب عمل (مهرورزی و خدمت به انسان‌ها) انجام داد نه فاز سخن.

پاسخ ما به این معضل نیز این است که برای تغذیه‌ی روزانه‌ی انسان‌ها به صورت مستمر هم بایستی مطالب دینی متنوع بارگزاری شده و در دسترس باشند و هم نسبت به خدمت‌گزاری عملی به مردم توجه لازم را نمود. بنابراین لازم است که به صورت همزمان هر دو مورد را انجام داد تا در روز قیامت هیچ‌کس معذور نباشد.

اما این مسئله که تعداد کثیری از مخاطبان شبکه‌های اجتماعی از دعوت دینی مورد نظر بیزار شده مانع این امر نمی‌شود که دعوت دینی به سایرین نرسد. بلکه تنها در صورتی کار داعی پایان می‌یابد که همه‌ی افراد حاضر در این گروه‌ها بدون استثناء از تداوم این کار اعلام استغنا و بیزاری نمایند.‌ پس تا آن زمان بایستی ابلاغ دینی تداوم یابد.

در قرآن وضعیت بعضی از پیامبرانی را بیان داشته که پیروانشان آنها را مورد سرزنش قرار داده که چرا دعوت خود را برای کسانی بیان می‌دارند که از آن بیزارند، ایشان در پاسخ به آنها این را گفته‌اند که برای دفع معذرت نزد پروردگار این کار را ادامه می‌دهیم. تا مردم در قیامت این را نگویند که دعوت دینی به ما ابلاغ نشده است.

وَإِذْ قَالَتْ أُمَّهٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا ۙ اللَّهُ مُهْلِکُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا ۖ قَالُوا مَعْذِرَهً إِلَى رَبِّکُمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ [أعراف : ۱۶۴] و وقتی که گروهی از آنها به پیامبرشان گفتند چرا قومی را انذار می کنید که بر اثر لجبازی و انتخاب کفر هلاک می شوند آنها در پاسخ می گویند برای دفع عذر نزد خداوند این کار را می کنیم تا شاید آنها متقی شوند.

مطالب مرتبط: وظیفه مبلغان و داعیان دین در زمینه ترویج اخلاق