افکار و اندیشه های مودودی

افکار و اندیشه های مودودی

(هدف زندگی ، روش برخورد با مخالفان ، صبر و استقامت در راه خدا ، شیوه برخورد با توهین مخالفان و  حاصل مطالعه )

هدف زندگی

    مودودی نجات بشر را در گرو عمل به احکام اسلام و قرآن میداند و هدف زندگیش را تحقق این موضوع میداند. وی میگوید:

” من پس از تأمل فراوان بر آیین اسلام ایمان آوردم. تن و روان من گواهی میدهد که برای بهبودی زندگی و رستگاری بشریت، هیچ راهی بجز این نیست که انسان اسلام را بر گزیند.

من نه تنها غیر مسلمان بلکه مسلمان را نیز به اسلام دعوت میکنم. هدف من از این دعوت تنها حفظ این جامعه به ظاهر اسلامی که از مسیر واقعی اسلام بسیار فاصله گرفته نیست، بلکه این است که بگویم: ای انسانها بیایید به این ظلم و ستمی که تمام دنیا را فرا گرفته است، خاتمه دهیم. خدایی و حاکمیت انسانها را بر انسانها پایان داده و بر اساس طرح قرآن، جهان تازه ای که برای انسان عزت، شرف، کرامت، استقلال، برابری، عدالت، و آزادی به ارمغان می آورد، به وجود بیاوریم.”

روش برخورد با مخالفان

مودودی در اعلامیه ای که میتوان گفت نتیجه تجربیات زندگی وی است، میگوید: “تقریباً دو سوم عمرم را در مطالعه، تحقیق، تفکر و تأمل گذرانده ام. با خواندن، تأمل کردن و تجربه نمودن در این مدت، دیدگاه ویژه ای به دست آوردم. آرا و افکاری که از اسلوب فکری ویژه خود برایم شکل گرفته، حاصل سالها مطالعه است که بعضی چیز ها را حق و صواب تشخیص  داده ام و با اطمینان روحی به آنان ایمان دارم، و بعضی چیز ها را که باطل تشخیص دادم و با تشخیصی فقیهانه به اصلاح آنها پرداختم. این شیوه را تنها در شخص خود محدود نکردم بلکه هزاران انسان را به آنچه که آن را حق میدانسته ام هدایت کردم و پیوند هزاران انسان را از آنچه که باطل میدانستم قطع کردم. اکنون اگر کسی گمان میکند، میتواند تفکر و عقیده مرا با زور و زندان تغییر دهد، باید بداند که جای مناسب برای او مسند قدرت و ایوان های حکومتی نیست، ‌بلکه مناسب تر ین جا مرکز روانپزشکی است. اگر او امیدوار است که من در اثر فشار و شکنجه، وجدان و ضمیرم را در دست او به گرو گذاشته و در آینده افکارم را متناسب با شرایط سیاسی و جوّ حاکم ارائه بدهم، صریح اعلام میکنم که دچار اشتباه است. قلب و ذهن من برای پذیرش واقعیت ها همواره باز است، میتوان عقل و رای مرا با دلایل علمی و عقلی تغییر داد اما ایمان و وجدان من متاع قابل خرید و فروش نیست. تا کنون هیچ کسی به این هدف نرسیده است و در آینده نیز اگر کسی چنین تلاشی بکند، به آن نخواهد رسید.”

صبر و استقامت در راه خدا

مودودی در مورد واکنش اعضای زندانی شده جماعت اسلامی در برابر زندانیان میگوید:

«آری صدها تن از مردم به خاطر هوس های نفسانی و شیطانی و به جرم قتل، سرقت و غیره سالهایی را در زندان سپری میکنند. آنان نه در دنیا آرامش دارند و نه در آخرت. اما، ما که کارمان نه برای خود بلکه برای دین خداست و از او انتظار پاداش دائم داریم، آیا زیبنده است که در برابر دشمنان خود به واکنش های انتقام جویا نه دست بزنیم و خونسردی خود را از دست بدهیم و مضطرب باشیم؟ من برا این باورم که بندگان حق اگر دچار مصائب شدیدی هم بشوند، باز هم نباید خم به ابرو بیاورند.»

شیوه برخورد با توهین مخالفان

مودودی در باره اهمیت نقد میگوید:

«من در تمام طول زندگی از سوی مخالفان ناسزا شنیده ام ولی الحمد لله هرگز ناسزا نگفته ام. من اصولاً خط مشی هر کس را که صحیح تشخیص داده ام تایید کرده ام و هر خط فکری را که مخالف آن بودم با صراحت مورد نقد قرار دادم. نه تملق عادت من بوده است و نه ناسزا گویی. بلکه احترام همه کسانی را که در مسایل قومی یا دینی با آنان اختلاف نظر داشته ام، رعایت کرده ام من معتقد به انتقاد سازنده هستم و به نظر من غیر از خدا و رسول خدا هیچکس برتر و بالا تر از نقد نیست.»

حاصل مطالعه

    علاوه بر مطالبی که تا کنون ذکر شد، مودودی حاصل مطالعه و زندگی خود را چنین بیان میکند:

«من از مطالعاتم به این نتیجه رسیده ام که در تاریخ قدرت های مادی که تلاش میکردند در درون قلعه ها پناه بگیرند، هرگز دوام پیدا نکردند. زیرا پرهیز از مبارزه و پناه بردن به قلعه، نشانه بزدلی و ناجوانمردی است. خداوند زمین را برای آن خلق نکرده است که بزدلان و ناجوانمردان روی آن فرمانروایی کنند.

من به این نتیجه رسیده ام، کسانی که زندگیشان بر محور مکر و دروغ استوار است و رو شدن حقایق را برای خود زنگ خطر میدانند، همچنین کسانی که برای حفاظت حاکمیت خود متوسل به قوه قهریه میشوند، دیگ چو بینشان تا دیر زمان بر آتشدان نخواهد ماند. توسل به قوه قهریه و خشونت منافی با موازین عقل و منافی با قوانین فطرت است. تجربیات بسیار طولانی و هزار ساله تاریخ نشان میدهد که کسانی که در پناه خشونت و قوه قهریه زیسته اند، هر چند که برای چند صبا حی توانستند خوی و خصلت بهیمی خود را به نمایش بگذارند، ولی چراغ زندگی آنان دوام نداشته و به زودی به خاموشی گراییده است.»

این گفته مودودی در گذشته مصداق پیدا کرده و در حال و آینده نیز تاریخ گواهی میدهد که این برداشت یکی از واقعیت های لایزال قدرت الهی و از قضاوتهای غیر قابل انکار فطرت است.

—————————————————–

منبع : زندگینامه سید ابوالاعلی مودودی

مولف : سعید اسعد گیلانی

مترجم : استاد نذیر احمد سلامی

انتشارات : نشر احسان ۱۳۸۰