آیا عبادت وقت گیر و مانع پیشرفت انسان است؟

آیا عبادات مانع تولید، و ضیاع وقت است؟

نوشته:‌ دکتور یوسف قرضاوی / ترجمه:‌عبدالخالق احسان

برخی می گویند:‌ هر باور دینی، بر ایمان داران انواعی از عبادات و مراسم را لازم می گرداند که اوقات مردم را می گیرد که این وقت گیری نظر به اختلاف ادیان متفاوت است. مثلاً مسلمانان باید روز پنج مرتبه نماز بخوانند؛ آیا این به معنی تعطیل کار و عقب مانی کارگرنیست؟ در حالی که ما درعصر سرعت و رقابت های سخت کاری قرار داریم.

در حقیقت عبادات در عموم ادیان آسمانی وقت مردم را زیاد نمی گیرد به شرطی که مردم بدون اجازه و دستور خداوند برای خود دین تراشی نکنند که بر خود سخت گرفته و ستم روا دارند و آن را از جمله احکام دینی قلمداد نمایند.

وقت اندکی که صرف عبادت می شود، هرگز باعث ضیاع زندگی و تولیدات نمی گردد؛ بلکه این عبادت به منزله شارژ نیرو، تحریک عزم و همت، تولید توان و صیقل دادن نفس است تا در میدان زندگی به قوت و توان بیشتری بدرخشد. این ظلم است که اشیاء را فقط با معیار مادی محض سنجش کنیم و از اثر فعالی که بر نفس و روان انسانی نهفته است طفره رویم.

دکتور الکسیس کارل نویسنده کتاب « انسان موجود ناشناخته» و یکی از برنده های جایزه نوبل چه جالب می گوید: ( نماز بزرگترین نیروی مولد نشاط است که تا حالا شناخته شده؛ من به حیث داکتر، مریضانی را دیدم که متخصصین از علاج آن درمانده شدند و آنگاه که داکتر از عاجزی دست بر داشت و تسلیم مریضی گردید، نماز وارد عمل شده و مریض را نجات داد.) ( نماز مانند معدن « رادیوم» است که نشاط می آفریند. مردم به وسیله نماز سرزندگی و نشاط شان را زیاد می کنند؛ چون نیروی فوق العاده قوی را مورد خطاب قرار می دهند.) ( موقع نماز خود را با قوت عظیمی ارتباط می دهیم که بر جهان مسلط است و از او عاجزانه می خواهیم ذره از آن قوتش را به ما عنایت فرماید تا توسط آن بر مشکلات زندگی فایق آییم؛ البته این تضرع و عاجزی به تنهای ضامن ازدیاد قوت و نشاط ماست؛ چون هر کسی که به درگاه الله متعال تضرع کند بهترین نتایج و دست آوردها نصیب او می گردد.)

وقتی آثار نماز به صورت عموم این گونه باشد، پس نماز اسلامی آثار و نتایج ویژه خود را داراست؛ چون نماز در اسلام عبادت محض و تضرع خالی از مفاهیم زندگی نیست؛ بلکه به همرای تضرع و بندگی، نظافت، ورزش، تربیه اخلاقی، مدرسه آموزش اصول اجتماعی الگو، معهد تربیه عملی بر اساس محبت و برادری و برابری بین مردم می باشد.

آیا تولیدات افزایش میابد یا کم می شود؟ وقتی انسان پیش از طلوع آفتاب بیدارشود، وضوء گیرد و بدنش را پاک کند و نماز را ادا و صبح وقت با خاطر آسوده و جسم نشیط و دل آرام ویقین قوی به سر کار برود.

یکی از پژوهشگران اثر نماز جماعت اسلامی در زندگی مسلمان می گوید: (نماز جماعت نعمت بزرگی است که در اختیار انسان قرار می گیرد تا روز پنج بار از آن بهره بگیرد و در میان جنگ و بر خوردهای عالم به آرامش به سر می برد. دربین نظام های مروج جدایی و تباین در فضای مساوات می زید و در جو محبت به سر می برد در حالی که هیاهوی کینه های پست جلوه گر اند و دعوا و خصومت های بزرگ زندگی روز مره را احاطه کرده است. حقیقت این است که این با ارزش ترین نعمت است و انسان چاره جز کار در میان این جدایی، جنگ، برخورد، کینه ها و دشمنی ها ندارد و با وجود این همه انسان مسلمان روز پنج مرتبه به حقیقت مساوات، برادری و محبت می رسد این از مصادر حقیقی سعادت انسانی محسوب می گردد.)

لهذا وقتی را که نماز در بر می گیرد ضایع کننده خوبی های فعال و منافع عملی بشری نیست؛ بلکه این قضیه بر عکس می باشد؛ چون از زندگی بهترین بهره را می گیرد و درس های ارزنده ی به انسان تقدیم می کند تا زندگی زیبا شود. این درس های از برادری و مساوات و محبت اگر در زندگی روزمره عملی شود وحدت بشری را حفظ کرده و تمدن بنی نوع انسان را جاودان می سازد.