زمانها و مکانهای گفتن " أعوذ بالله من الشی
زمانها و مکانهای گفتن ” أعوذ بالله من الشیطان الرجیم ” و فضل این
عمل
نویسنده : محمد بن جمیل زینو
مترجم : علی صارمی
۱-
هنگام قرآن خواندن:
خداوند میفرماید: (فإذا قرأت القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم)
(نحل/۹۸).
(ای رسول ما چون خواهی تلاوت قرآن کنی اول از شر وسوسه شیطان رانده شده به خدا
پناه ببر). یعنی در آغاز قرآن خواندن باید گفته شود: (أعوذ بالله من الشیطان
الرجیم).
۲-
در نماز قبل از خواندن سوره فاتحه:
پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در نماز تهجد – نماز شب – میفرمود: (أعوذ
بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم من همزه و نفخه و نفثه)[۱] (به
خداوند شنوای دانا از شر شیطان رانده شده و از شر جنئن، خودبزرگ بینی و اشعار
شیطانی، پناه میبرم). و یا میتوان گفت: (أعوذ بالله من الشیطان الرجیم).
۳-
هنگام خشم و عصبانیت:
از سلیمان بن صدر (رضی الله عنه) روایت است که: (دو نفر در حضور پیامبر (صلی
الله علیه وسلم) با هم به مجادله و جنگ و جدال پرداختند و ما نیز در حضور پیامبر
(صلی الله علیه وسلم) نشسته بودیم، یکی از آنها به دیگری فحش و ناسزا گفت و از دست
او عصبانی شد و صورتش به رنگ سرخی گرایید. پیامبر (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: من
گفتهای را میدانم که اگر آن شخص عصبانی آن را بگوید، از دست این خشم و عصبانیت
نجات پیدا میکند و آرام میگیرد. و آن گفته: (أعوذ بالله من الشیطان الرجیم)
است).
۴-
هنگام رفتن برای قضای حاجت:
از انس (رضی الله عنه) روایت است که: پیامبر (صلی الله علیه وسلم) هرگاه که
میخواست به دستشویی برود، میفرمود: (اللهم أعوذ بک من الخبث و الخبائث)
(خدایا از شر شیطان نر و ماده به تو پناه میآورم).
۵-
هنگام پارس کردن سگ و شنیدن صدای خران:
پیامبر (صلی الله علیه وسلم) می فرماید: (إذا سمعتم نباح الکلب و نهیق
الحمیر باللیل، فتعوذوا بالله من الشیطان الرجیم فإنهن یرین ما لا ترون)[۲](اگر
در شب صدای پارس سگها و خران را شنیدید، از شر شیطان رانده شده به خداوند بزرگ
پناه ببرید، چون آنها در آن لحظه شیطان را میبینند در حالی که شما نمیبینید).
۶-
هنگام ترس و بیخوابی:
پیامبر (صلی الله علیه وسلم) اصحابش (رضی الله عنه) را یاد میداد که در این
موقع بگویند: (أعوذ بکلمات الله التامه من غضبه و عقابه و شر عباده و من همزات
الشیاطین و إن یحضرون)[۳] (به
وسیله کلمات پر محتوا و پر معنایش از خشم و عصبانیت خداوند بزرگ و ار شر و بدی
بندگانش و از دیوانگی، بدی و وسوسه های شیاطین، هنگامی که پیش میآیند، به خداوند
متعال پناه میبرم).
۷-
هنگام رقیه کردن:
پیامبر (صلی الله علیه وسلم)، حسن و حسین را در آغوش میگرفت و میرفت: (أعیذکما
بکلمات الله التامه من کل شیطان وهامه و من کل عین لامه)[۴](شما
را به وسیله کلمات پر معنا و پر محتوی از شر همه شیاطین و صاحب ضرری و چشم زخم
کنندگان به خداوند بزرگ پناه میدهم).
۸-
هنگام داخل شدن به مسجد:
پیامبر (صلی الله علیه وسلم) هنگامی که داخل مسجد میشد، میفرمود: (أعوذ
بالله العظیم و بوجهه الکریم و سلطانه القدیم من الشیطان الرجیم)[۵](به
خداوند بزرگ و متعال و به روی پاک و بی گرد و غبارش و به حاکمیت قدیمی که از اول
داشته و تا آخر دارد پناه میبرم از شر شیطان رانده و نفرین شده).
بعد از آن پیامبر (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: (هر موقع انسان این جمله را
بگوید، شیطان با خود می گوید: این بنده خدا دیگر از دست من فرار کرد و به طولانی
امروز از من دور شد).[۶]
معنای پناه بردن به خدا (استعاذه)
(أعوذ بالله من الشیطان الرجیم) یعنی: پناه میبرم به خداوند بزرگ و
متعال از شر ضررهای دینی و دنیایی شیطان رانده شده و از شر اغراقاتی که ممکن است
در من نسبت به راه راست بوجود آورد و از شر وسوسههایش که احتمال دارد را بر انجام
آنچه که از آن منع شدهام تحریک نماید. زیرا غیر از خداوند هیچ چیزی شیطان را از
انسان دور نمیکند، به همین دلیل خداوند به انسان دستور داده تا از شر شیطان جنی و
انسی به خدا پناه ببرد. زیرا شیاطین جنی، هیچ رشوهای قبول نمیکنند و بدترین
طبائع و سرشتها را دارند و تنها خالق آنها میتواند تو را از شر آنها نجات دهد.
کلمه (الشیطن) در عربی از (شطن) به معنای دور شدن و منصرف شدن،
مشتق شده است و شیطان هم از خطرات خلقت دور شده و از تمام حدود خیر و نیکی فاصله
گرفته است.
سیبویه میگوید: اعراب میگویند (تشیطن فلان) یعنی، کسی که کاری را
انجام دهد و آن کار شبیه کار شیاطین باشد، و کلمه (الشیطان) از دور افتادن
از راستی مشتق شده است و به همین دلیل به هر کسی که از سرشت و خلق و خوی انسانی
دور شود و دچار انحراف گردد، شیطان گفته میشود، به اجنه و حیوانات نیز اگر دچار
تمرد و سرکشی شوند، شیطان گفته میشود.
خداوند میفرماید: (و کذلک جعلنا لکل نبی عدّوا شیاطین الإنس و الجن یوحی
بعضهم إلی بعض زخرف القول غرورا و لو شاء ربک ما فعلوه فذرهم و ما یفترون) (انعام/۱۱۲).
(و به همین شیوه برای هر پیامبری از شیاطین انس و جن دشمنی قرار دادیم که آنها
برخی با برخی دیگر سخنان آراسته و فریبنده اظهار میکنند و اگر خدا میخواست
نمیتوانستند چنین کنند، پس اینها را با دروغشان وا گذار).
[۱] – احمد و غیر او.
[۲] – احمد و غیر او.
[۳] – ابوداود، ترمذی.
[۴] – بخاری.
[۵] – ابوداود.
[۶] – ابوداود.