حماس و فتح در یک نگاه
حماس و فتح در یک نگاه
حماس در یک نگاه
«حرکه المقاومه الاسلامیه» یا حماس سازمانی
فلسطینی است که دارای دو بازوی سیاسی (به رهبری خالد مشعل) و نظامی (شاخه عزالدین
قسام) است. از سال ۲۰۰۷ تا کنون حماس بر غزه حاکمیت دارد. حماس در سال ۱۹۸۷ از سوی
شیخ احمد یاسین، عبدالعزیز الرنتیسی و محمود طاها بنیان نهاده شد و از بدو تاسیس
تا کنون رویکرد براندازانه نسبت به اسرائیل داشته است به این معنا که رژیمی به نام
اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد. پیروزی این گروه در انتخابات پارلمانی (ژانویه ۲۰۰۶)
منجر به کسب ۷۶ کرسی از ۱۳۲ کرسی پارلمان شد. این در حالی است که حزب رقیب فتح
تنها ۴۳ کرسی را از آن خود کرد. اختلاف از همین نقطه آغاز شد به گونه‌ای که این
پیروزی مورد پذیرش برخی گروههای فلسطینی و کشورهای اروپایی قرار نگرفته و حماس
عملا از عرصه سیاست کنار نهاده شد و در قامت اپوزیسیون ایفای نقش کرد. به دنبال
نبرد غزه در ژانویه ۲۰۰۷ مقام‌های منتخب حماس از قدرت به زیر کشیده شدند و گروه
فتح عهده‌دار امور شد. در ۱۸ ژوئن ۲۰۰۷ محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین
با صدور دستوری حماس را غیرقانونی اعلام کرد. به تبع این اقدام عباس، اسرائیل نیز
اقدام به تحریم غزه‌نشینان کرد و حماس نیز حملات موشکی خود علیه اسرائیل را از سر
گرفت. با برقرار شدن آتش‌بس ۶ ماهه میان اسرائیل – حماس بحران تا حدی خاتمه یافت
اما با اتمام مدت زمان این آتش‌بس بود که اسرائیل در دسامبر ۲۰۰۸ به غزه یورش برد.
عملیات اسرائیل در نیمه ژانویه ۲۰۰۹ به پایان رسید. در این نبرد اسرائیل غزه را
آماج حملات موشکی و هوایی قرار داده و اقدام به استفاده از بمب فسفری کرد با این
هدف که حماس را از سرزمین‌های فلسطینی ریشه‌کن نماید. در منشور حماس موجودیت
اسرائیل به رسمیت شناخته نشده است و در عوض در پی برقراری یک دولت اسلامی است. در
هر حال، اسماعیل هنیه، نخست‌وزیر منتخب حماس در سال ۲۰۰۸ اعلام کرد که این گروه
مایل به پذیرش صلح البته در چارچوب مرزهای ۱۹۶۷ است.
فتح در یک نگاه
فتح یکی از احزاب سیاسی فلسطینی و بزرگ‌ترین
فراکسیون سازمان آزادیبخش فلسطین است. اگر ایدئولوژی حماس اسلامی است اما
ایدئولوژی فتح ملی‌گرایی، سکولاریسم و چپ‌گرایی است. در ۲۵ ژانویه ۲۰۰۶ این گروه
در انتخابات پارلمانی دولت را به حماس واگذار کرد. نام کامل این جنبش «التحریر
الوطنی الفلسطینی» است. در واقع این نام ریشه در این واقعیت دارد که اعراب فلسطینی
تنها با اقدامات اعراب فلسطینی آزادی را در آغوش خواهند گرفت. این گروه در سال ۱۹۵۴
از سوی آوارگان فلسطینی که در کشورهای حاشیه خلیج فارس کار می‌کردند و سپس به
تحصیل در مصر و بیروت روی آوردند پایه‌گذاری شد. از پایه‌گذاران این گروه می‌توان
به یاسر عرفات، صلاح خلف، خلیل‌الوزیر و خالد یشروتی نام برد. اما بیش از همه نام
این سازمان با نام عرفات گره خورده است. با درگذشت یاسر عرفات رقابت میان گروههای
فلسطینی برای پر کردن خلا جانشینی درگرفت. در این میان محمود عباس به عنوان یکی از
نزدیکان عرفات (و از اعضای جنبش فتح) رهبری فلسطینیان را به عهده گرفت اما این
رهبری دیری نپایید چنانکه حماس راه خود را از فتح جدا کرد و کشمکش‌ها آغاز شد. در
میان گروههای فلسطینی دو گروه فتح و حماس به عنوان احزاب اصلی به حساب می‌آیند.
اعتماد ملّی
