اجمالی از ویژگی های شخصیتی ملت کورد
اجمالی از ویژگی های شخصیتی ملت کورد
نویسنده: عبدالرّحمن صدیق
ترجمه، تألیف و اقتباس: کیومرث یوسفی
براساس یک طبقه بندی ساده انسانها چهار گروه اند
: ۱- گروه اول : «می دانند» و می دانند که « می دانند
» . ۲- گروه دوم : « می دانند » ولی نمی دانند که « می دانند
» . ۳- گروه سوم : « نمی دانند » ومی دانند که « نمی دانند
» . ۴- گروه چهارم : « نمی دانند » ونمی دانند که « نمی دانند » .
ما کردها جزو گروه دوم هستیم ، زیرا «می دانیم» اما نمی دانیم که« می دانیم» . به همین دلیل وقتی شرق شناسی یا یک نفر خارجی در باره ی ما مطلب « مثبتی » می نویسد ذوق زده شده ودست وپای خودراگم می کنیم گوئی خود خبر نداشته ایم که دارای چنین صفات مثبت و با ارزشی هستیم . به دلیل همین حقیقت که « کرد» « می داند » اما نمی داند که « می داند » دچار سختی ها ودشواری های بی شماری شده و احساس خودکمتربینی نموده ،دیگر ملت ها را به چشم برادر بزرگترخود نگاه کرده وبه همین دلیل فرصت سوزی ها کرده وموقعیت های زیادی را از دست داده است .
ملت کرد مانند سایر ملل ساکن این کره ی خاکی در طول تاریخ فجایع زیادی را از سرگذرانده است . اما اکثر مواقع علت این فجایع رابه خود ملت کُرد نسبت می دهند نه به وضعیت و واقعیت های موضوعی ، و همین عامل ضربات درونی مهلکی را تا حد متلاشی شدن شخصیت به « فرد کُرد » وارد نموده و می نماید . این درحالی است که ( شخصیت هرانسان وجمعی عبارت است از مجموع اعمال ورفتارهایی مشخص در برابر احوال واوضاع «ذاتی » و«موضوعی » ، یا مجموع صفات ثابت ومشترکی که « افراد» هرملت وقومی باآن شناخته می شوند . ) به همین علت درست است اگر بگوئیم رفتار های آدمی نتیجه ی تأثیر متقابل خوی و سرشت انسان بامحیط زندگی اجتماعی اوست . این مسأ له نشان می دهد که اگر برای « فرد کُرد » مانند هر انسان دیگری – وضعیتی مطلوب و زمینه ای مناسب فراهم شود به سرعت مسیر کمال و پیشرفت را طی خواهد کرد .
دراینجا لازم است همانگونه که به جوانب منفی شخصیت فرد کٌرد اشاره می شود جوانب مثبت شخصیتی فردِکُرد هم مورد توجه وبحث قرار گیرد . زیرا اولین قدم درپی ریزی و بنیان نهادن شخصیت فرد کٌرد شناخت او توسط خودش می باشد . فردٍکٌرد باید بداند و به جهانیان نیز اعلام کند که کردستان گهواره ی دوم انسانیت بوده و مرکز دموگرافی جهانی کوه « جودی » واقع در کردستان می باشد » .
وقیل یا أرض ابلعی ماءک ، ویا سماء أقلعی وغیض الماء وقضی الامر واستوت علی الجودی ». هود/۴۴ ( گفته شد که : ای زمین آب خود رافرو خور ، وای آسمان از باریدن بایست ، وآبها از میان برده شد وفرمان اجراء گردید وکاربه انجام رسید وکشتی برکوه جودی پهلو گرفت . تفاسیر «الخازن » ،« النسفی » ، « قصص الأنبیاء عبدالوهاب النجار » و دیگر منابع تأکید می کنند که منظور از « کوه جودی » کوهی است در منطقه «جزیره » واقع در کردستان شمالی . او بایستی هیچگونه محرومیت وفقر ی را قبول نکند. زیرا کردستان او « مٌبارک » است .
« قیل یا نوح إهبط بسلام منا و برکاتِ علیک وعلی أمم ممن معک» . هود ۴۸
گفته شد : ای نوح ! ازکشتی پیاده شو « وبدان که تو و همراهانت » ازامنیت ما برخوردارید و سالم و برکنارید و برکات خدا به روی تووگروه های همراهت است . ملت ها وگروه های دیگری را از نعمت ها و خوشی ها برخوردارمی کنیم . کلمه ی « البرکه» یعنی « خیرات »، فزونی روزی و فراوانی در اشیاء . این مکان مبارک کردستان می باشد ، زیرا « جودی » بخشی از کردستان است ونوح علیه سلام فرمود :
« رب أنزلنی منزلاً مبارکا ً » مؤمنون / ۲۹ ( وبگو پروردگارا مرا به منزلی مبارک فرود آور وتوبهترین میزبانانی . )
کردستانی سرشار از معادن معدنی و منابع نفتی و منابع آبی و مستعد کشاورزی ، باعث ایجاد پیوندهای اجتماعی قوی شده و تأثیرات ایجابی برشخصیت «فردٍکُرد » دارد . فرد کٌرد باید نسبت به شجاعت و غیرت ملتش یقین داشته باشد ، زیرا این مسأله حقیقتی است که خداوند خود به آن اشاره می فرماید :
« قل للمخلفین من الأعراب ستٌدعون الی قوم أولی بأس شدید ، تقاتلونهم أو یسلمون » الفتح ۱۶
به بازپس ماندگان عربهای بادیه نشین بگو : ازشما دعوت خواهد شد که به سوی قومی جنگجو و پرقدرت بیرون بروید ، با آنان پیکار می کنید تا اینکه مسلمان می شوند . ابن کثیر درباره ی « قوم أولی بأس شدید » در تفسیرالقرآن العظیم می فرماید : ( قال إبن أبی خالد عن ابیه : نزل علینا أبوهریره ، وقرأنا علیه هذه الآیه فقال هم الأکراد .)
( ابوهریره برما واردشد ،این آیه رابرایش قرائت نمودیم گفت : این قوم ، قوم کُرد هستند ، این قوم و ملت شجاع همیشه شیفته ی آزادی اند و در فکر آزادی خود و دیگرانند ، برهمین اساس یکی از مشخصه های ملت کُرد این است که دوست دارد از اخبار و احوال دنیا آگاه باشد . کُردها شیفته ی استقلال و آزادی اند بانگاهی به تاریخ گذشته متوجه خواهی شد که طوایف و قبایل و امیرنشین های زیادی داشته است و هرگز در میان ملت های فارس ،عرب وترک مستحیل و ذوب نشده است . حتی در دایره خلافت اسلامی هم ازطریق سیستم میرنشینی ( ایالات و ولایات ) بخش قابل توجهی از فرمانروائی اسلامی بوده است .
در رابطه با «آزادی » هم ، این ملت کُرد است که در راه به دست آوردن و پاسداری آزادی قربانی ها داده آنگونه که درتاریخ نمونه و مانندی برای آن متصور نیست و دراین راه زیان های جبران ناپذیری بر دشمنان آزادی متحمل نموده است . زیرا فرد کُرد شاید توان تحمل فقر و گرسنگی و شداید سخت زندگی را داشته باشد ،اما هرگز اسارت و بندگی و زیردست بودن را تحمل نمی کند . به همین دلیل همیشه با حکومت های که خواسته اند آزادیش را پایمال کنند و او رابه اسارت بکشند به مقابله برخاسته است . فردِکُرد شیفته بروز استعداد و توانائی هایش بوده به همین علت با فراهم شدن زمینه مناسب و لازم خیلی زود می تواند توانائیهایش را درتمام زمینه ها بروز دهد ، به گونه ای که “کلودیوس ریچ” در یادداشت هایش می گوید : (کُردها تشنه دانش اندوزی اند و خیلی کم به خود می بالند ، این در حالی است که میزان یادگیری ایشان بسی بیشتر از ترک ها و فارس ها بوده و خیلی سریعتر مطالب را یاد می گیرند ، شجاعت و با جرأت بودن جزو صفات ثابت شخصیت کٌردها بوده تاحدی که آن را غذای روح می دانند . وفای به عهد نیز درمیان ایشان جزو اصول و ارزشهائی است که صفحات تاریخ سرشار از وفای به عهد از جانب فردِکٌرد است ،حتی با دشمنانش.
جدای از صفت وفای به عهد ،مهمان نوازی و دستگیری فقرا و بینوایان و… نیز از صفات ممیزه شخصیتی فرد کُرد است که نقش بسزائی درانسجام جوامع کردی داشته است . عشق و علاقه به خاک و میهن و پایبندی به دین مقدس اسلام یکی دیگر از ویژگی های کلی شخصیتی فردکُرد است . درحیطه ی تاریخ شخصیت کُرد دارای صفتی ممیزه ، شاخص و قابل مشاهده می باشد . او همیشه ی تاریخ براصل ونسب مستقل خود تأکید می کند . زیرا دشمنان و حتی دوستانش بسیار تلاش کرده اند که ریشه نژادی کُرد را به فارس ها یا اعراب و گاهی اوقات حتی به جن نیز منتسب نمایند !! هرچند که نسبت دادن نسب کردها به جن نهایت دوری از اصول علمی و متد تحقیق است . از سوئی دیگر کردستان همیشه میدان جنگ و نبردهای سرنوشت ساز و تعیین کننده ی میان فارس و روم یا صفوی و عثمانی بوده . این موضوع همیشه به زیان کردها تمام شده و در واقع تلاشی بوده درجهت زدودن هویت ملی او . به همین جهت کردها تلاش زیادی را در برابراین هجوم گمراه کننده اشغالگران کردستان درجهت اثبات استقلال زبان و نژاد و ملیتش انجام داده و می دهند .
درحیطه اکولوژی نیز به علت عقب ماندگی جامعه کردی از نظر تکنولوژی ، تأثیرات منفی محیط زیست آثار زیادی بر شخصیت فردکرد برجای نهاده است . به همین دلیل « فرد کُرد » همانند محیط زیست سختش ، سریعاً ابراز دوستی نموده و با همان سرعت دشمنی می ورزد . زود خشمگین می شود و خیلی زود هم آرام می گیرد . درحیطه اجتماعی نیز وجود ارتباط محکم و منسجمی بین افراد کرد در خانواده وعشیره ، آسایش و آرامش درونی را برایش مهیا نموده است . به خصوص خانواده که در جامعه ی کردستان از نوع خانواده ی بزرگ و گسترده است و شامل پدر ، مادر ، پسران ودختران با همسرانشان و فرزندانشان ( بجز در شهرهای بزرگ ) را شامل می شود .
درهمین زمینه شخصیت زن کُرد صفات ممیزه زیادی را دارا می باشد که مشخص ترین آن استقلال شخصیتی و تلاش برای معرفی خود به جامعه و اطرافیان از طریق مشارکت در حیطه هایی از زندگی است که در جوامع همسایه قورق مردان می باشد . این امتزاج ملتزمانه زن کرد با مردان باعث شده که زن ومرد کرد با دید «همکار » به همدیگر نگاه کرده و همکاریشان درحیطه های مختلف زندگی آشکار و از شفافیت کامل برخوردار بوده به همین دلیل جامعه ی کردی از پدیده های زشت و ناپسند بین زن و مرد که در جوامع دیگر مطرح است تهی باشد .خانواده در جوامع کردی ساختار مستحکمی دارد ، تاحدی که میزان طلاق به نسبت سایر جوامع دربین ایشان بسی کمتر بوده ، در همین رابطه فردکرد احترام خاصی را برای ارتباط وپیوند های دوستانه با دیگران قایل شده و مشتاقانه در غم و شادی های دیگران شریک می شود .
درحیطه مسایل سیاسی فرد کُرد پشتوانه اجتماعی مستحکمی دارد . لذا خیلی مواقع دیدگاه های سیاسی او از طریق پیوندها و ارتباطات اجتماعیش ظهور می یابد . ارزش واحترام بیش ازحدومرز فرد کرد نسبت به رأی و نظر خود باعث شده که سازمان های سیاسی در جامعه ی کردی سخنگویان متعددی داشته و به همین دلیل به آسانی از تکثر و تعدد احزاب استقبال می کند زیرا این امر در دایره سیاست نوعی استقلال فکری برایش مهیا و فراهم می نماید .
حیطه ی اقتصادی نیز نقش مهمی درتمییز برخی از صفات شخصیتی فردی وجمعی کُرد دارد. از تولید و روشهای آن و چگونگی تقسیم تولیدات و نحوه ی بکارگیری آنها ، همه ی این موارد کردار و رفتار مشخصی را به منصه ظهور می رساند . بخش زیادی ازتولیدات در سالهای پر باران و نوع تولیدات باارزش و تقسیم عادلانه آن میان همکاران و شرکا و… پیوندهای اجتماعی مستحکمی را باعث می شوند . خلاف این موضوع پیوندهای اجتماعی را تضعیف نموده و باعث تغییر رفتار «فرد » نیز می شود . کمبود درآمد و فقر که نتیجه ی مستقیم تکیه فرد کُرد به کشاورزی متکی بر باران است و احتمال دارد که برخی سال ها بارش کم باشد تأثیرات منفی بر شخصیت فرد کرد به جای گذاشته و باعث نگرانی وتشویش درونی اوشده است.
راه علاج این موضوع تلاش درجهت صنعتی نمودن جامعه ی کردی است ، وضعیتی که حکومت های حاکم برکردستان مسؤ ل به وجود آوردنش بوده و هستند . به گونه ای که صنایع سنگین در کردستان وجود ندارد.
ازنظر دینی نیز اگر دین در جوامع ابتدائی به منظور کم کردن فشارهای درونی ، در پاسخگویی به سؤالات مختلف انسان و رویدادهای اطرافش ایفای نقش نموده است . دین اسلام درجامعه ی کردی با مسائل اجتماعی و اقتصادی و حتی مسائل سیاسی فرد کرد درآمیخته و تأثیرخود را دارد . با وجود تفاوت توپوگرافی مناطق مختلف کردستان و قبیله و طوایف مختلف که باعث پیدایش لهجه های گوناگون شده است ، دین اسلام اکثریت ملت کُرد را متحد نموده و در تمام حیطه های زندگی تأثیرات مثبتی بر شخصیت فرد کُرد به جای نهاده است که بیشترما با آنها آشنا هستیم .
۱۲ /۹/۸۴ سنندج / یوسفی
منابع :
۱- الشخصیه الکردیه / أنماطها السلوکیه وترکیبها الأجتماعی
– ۲ الأسس النفسیه والأجتماعیه للقبائل الکوردیه / هاشم طه عقراوی
۳- پاراستنی مورکی نه ته وایه تیمان له روانگه ئیسلامه وه / عبدالرحمن صدیق . عبدالرحمن صدیق
منبع : سایت نوگرا www.eslahe.com
اینکه مردم چند گروه اند درست اما چگونه کردان را در دسته دوم مینهی ؟ کردان یکی و دو تن نیستند و یک دسته کوچک نیز نیستند کردان مردمان بیشمار و بزرگی هستند و میان انان مردمان بخرد و دانشمند است کسانی چون کوچربیرکار دارند و کسانی هم میان انانست که نادانند مانند هر مردم بزرگ دیگر –
اینکه فرمودید به جهانیان بگوییم تا بدانند که کردستان گهواره ی دوم انسانیت بوده و مرکز دموگرافی جهانی کوه « جودی » واقع در کردستان می باشد » .
نخست انکه اگر جهانیان انچنان نادانند که اکنون من و شما باید به انها بگوییم بدان که با گفته من و شما نیز نخواهند دانست
و دیگر انکه برادر دانش جهانی روز کوه جودی را و نوح را قبول ندارد و تازه انان هم که قبول دارند میگویند جایگاه اشوریان است و نه کردان –
یکجای دیگر نوشته اید
ارزش واحترام بیش ازحدومرز فرد کرد نسبت به رأی و نظر خود
برادر من کسی که بیش از حد و مرز نسبت به رای خود ارزش و احترام میگذارد ادم نادن است و گرنه دانایان و بخردان پیوسته در پی دانش و بهتر دانستن هستند و به رای خود گمانمند هستند اگر گمانمندی به رای خود نبود دانشی پدید نمی امد پیوسته دانشمندان و اندیشمندان کسانی هستند که به رای خود گمان مند هستند –
کردان انگونه که فرمودید نیستند و مردان بخرد و دانشمند میان انان فراوان است کسی که بسیار به رای خود ارزش میگذارد سیاسیان مشرق زمینند و بدبختی مردم ما نیز از همینهاست
فرمودید کردان مردم دیگر را چون برادر بزرگتر خود میبینند ؟ من نمیدانم از کدام کردان سخن میگویید – کردانی که ما دیدیم خود را برادر بزرگ تر همه که هیچ خود را پدر و پدر بزرگ و سرور همه میدانند که البته این هم چیز خوبی نیست کردان مردمانی ایرانی تبارند به گمان این ناچیز که دوستدار کردانم کردان نباید ریشه خود را از ایران جدا کنند ایران ملک پدر اخوند یا هرکس دگر نیست ایران ملک کردان و بلوچان است و اینان اگر دست در دست هم میدادند میتوانستند در ایران ازاد سروری کنند و کردستان و بلوچستانی از چین تا مدیترانه داشته باشند کردستان و بلوچستانی بسیار بزرگتر از انچه اکنون سیاسی ها برای ان جنگ میکنند – جدا شدن کرد از بلوچ و بلوچ از کرد زیانیست که پیامد ان نابودی هردوی اینان است .
کردان اگر نخواهند زیر یوغ استامبول و بغداد و دمش باشند و بلوچان اگر نخواند زیر یوغ پاکستان باشند سخنشان بسیار پسندیده است اما نمیتوانند بگویید زیر یوغ ایران نباشیم چرا که ایران مال انهاست اگر در ایران کسی است که کرد و بلوچ را به یوغ کشیده باید او را پایین اورند نه اینکه از ایران بگریزند چرا که این خانه و نشتیمان نیاکانی انهاست همه ایران (ایران بزرگ را میگویم و نه کشور امروزی ایران – ایران بزرگ از چین تا مدیترانه ) کردستان است و همه ایران بلوچستان است بلوچستان باید به بزرگی ایران بزرگ باشد و کردستان باید به بزرگی ایران بزرگ باشد – هرگاه این را دانستید پیروز خواهید بود – این شمایید که میتوانید ایران را به همانگونه که میخواهید بسازیدش اگر با هم باشید