نکاتی خاص در آموزش نبوت ، به کودکان

نکاتی خاص در آموزش نبوت ، به کودکان

نویسنده : : ناصر باهنر

نبوت

در مباحث مربوط به نبوت عامه این موضوعات قابل طرح می باشند:

پیامبران اولوالعزم و برخی از پیامبران بزرگ دیگری که نام آن ها در قرآن آمده است مانند حضرت اسماعیل و حضرت اسحاق و حضرت یعقوب و حضرت یوسف (علیهم السلام) همراه فرازهای برگزیده ای از زندگی آنان و آشنایی با نام پیروان حضرت موسی و حضرت عیسی (علیهم السلام) و کتب الهی ایشان و نظر اسلام پیرامون حقانیت وجود این پیامبران و تحریف دینشان پس از آنان و وظیفه ما در زمینه ی احترام به پیروانشان.

در زمینه ی نبوت خاصه نیز باید این موارد را در آموزش ها لحاظ کرد:

آشنایی اجمالی با اجداد، پدر و مادر و چگونگی تولد و پرورش الهی پیامبر اسلام (ص)، ویژگی های اخلاقی، اعتقادی و شخصیتی فردی و اجتماعی ایشان پیش از بعثت و پس از آن، ماجرای بعثت، تلاش و مجاهدت ایشان در راه تبلیغ اسلام و آزارها و مصایبی که در این راه متحمل شدند، هجرت به مدینه، شرکت در جنگ ها و ایثار و فداکاری در راه دفاع از اسلام، فتح مکه و آشنایی با نزدیکان و اصحاب پیامبر و ماجرای رحلت ایشان که به صورت فرازهایی برگزیده و با رعایت شرایط که در انتخاب و بیان داستان های دینی در بخش خاص خود خواهد آمد، آموزش داده می شوند، به گونه ای که احساسات کودکان در مقابل زحمات و تلاش های این وجود مقدس در راه اسلام و زجرها و مشکلاتی که در این راه تحمل فرمود و مهربانی و علاقه ای که به تمامی انسان ها داشت، برانگیخته شود و در عین حال الگوها و درس های عملی در زندگی را ارائه نماید.

در این زمینه فرمایشات گهربار حضرت محمد (ص) سرمایه های ارزشمندی است که با توجه به ویژگی های سنین کودکی شایسته است تا با برنامه ریزی معلم، تعدادی از آن ها متناسب با این سنین انتخاب شوند و پیرامون آن ها توضیحاتی بیان گردد و از بچه ها خواسته شود تا آن ها را به همراه ترجمه حفظ کنند و کسانی که در این زمینه موفقتر بوده اند، مورد تشویق قرار گیرند. این کار سبب می شود تا علاوه بر این، بیشتر دانش آموزان با پیامبر و احادیث اسلامی، از قدرت حافظه ی آنان در جهت نگهداری سرمایه های آینده ی آنان در زندگی استفاده گردد.

یکی از شیوه هایی که می توان در قالب آن به زندگی پیامبر اسلام نگریست، موضوعاتی است که می تواند عنوانی جهت طرح چنین مطالبی قرار گیرد:

۱- «انسانی دوست داشتنی»: برای خردسالان تحت این عنوان نمونه هایی مطرح می گردد که در آن ها پیامبر به کودکان لطف و محبت خود را ابراز می داشتند یا در کودکی از ویژگی های ممتاز برجسته ای بهره مند بوده اند.

مانند این نمونه:

«روزی حضرت محمد با چند تن از یاران خود از راهی می گذشتند. عده ای از کودکان را دیدند که مشغول بازی هستند. کودکان از آن حضرت خواستند که بازی آنان را تماشا کند. حضرت محمد با خوشرویی قبول کرد و بازی آن ها را تماشا کرد تا بازی تمام شد.

پس از بازی، یکی از همراهان حضرت محمد از او پرسید: «شما که به دنبال کاری می رفتید، چرا به خواهش چند کودک ایستادید و بازی آن ها را تماشا کردید؟ پیامبر پاسخ داد: نخواستم خواهش آن ها را رد کنم، چون ممکن بود ناراحت شوند. اکنون همه خوشحال شده اند و من هم از شادی آن ها خوشحالم.»[۱]

یا این نمونه:

«حضرت محمد (ص) چهار ساله بود. روزی خواست با چوپان ها به صحرا برود. حلیمه موهای او را شانه زد، لباس نو به او پوشاند و گردنبندی که چند مهره ی سبز رنگ داشت به گردن او آویخت.

حضرت محمد (ص) پرسید: این گردنبند برای چیست؟ حلیمه که دایه ی او بود، گفت: برای آن است که در بیابان تو را از خطر حفظ کند. حضرت محمد (ص) آن را از گردن خود باز کرد و کنار گذاشت و گفت: کسی هست که مرا از همه ی خطرها نگاه می دارد. از این گردنبند و مهره های آن کاری ساخته نیست. حلیمه پرسید: کیست که تو را از همه ی خطرها حفظ می کند؟ حضرت محمد (ص) گفت: خدا که ما را آفریده است نگهدار همه ی ماست.»[۲]

برای کودکان سنین بالاتر به تدریج به مواردی اشاره کرد که در آن ها دوستی ها و محبت های دیگران نسبت به پیامبر به گونه ای پیچیده تر مطرح می شوند، مانند عشق اعراب بدوی و نیز پیروان پیامبر (ص) به ایشان و ایثار و فداکاری هایی که به خاطر این علاقه مندی نشان دادند، حتی در زمانی که مسلمانان در اقلیت بودند و اکثریت مردم در مخالفت با ایشان سرسختی می ورزیدند، مواردی چون استقامت خانواده ی عمار و بلال و مصعب بن عمیر، حمایت حمزه بن عبدالمطلب از پیامبر، رفتن به عیادت کسانی که پیامبر را آزار می کردند و از اسلام آوردن آن ها، تأثیر کلام ایشان در مردم که منجر به اسلام آوردن آن ها می شد و از این قبیل.

۲- دوستان پیامبر: ضمن طرح آن برای خردسالان داستان هایی پیرامون یاران نزدیک پیامبر بیان می گردد و برای سنین بالاتر این امکان وجود خواهد داشت تا در سطحی بالاتر به این مسأله پرداخت و این معنا را تبیین نمود که دوست بودن با پیامبر و پیرو واقعی بودن او چیست.

۳- «محمد کیست؟» برای کودکان در سنین بالاتر این موضوع، موضوعی مناسب است تا در ذیل آن ابعاد گوناگون شخصیتی ایشان و ویژگی هایی چون عصمت و اعجاز و نیز وجود خصوصیات یک معلم نمونه در ایشان را در قالب فرازها و داستان های گوناگون مطرح ساخت.

————————-

منبع: آموزش مفاهیم دینی همگام با روانشناسی رشد / مؤلف: ناصر باهنر /انتشارات: شرکت چاپ و نشر بین الملل ۱۳۹۱

بخوانید :

نکاتی خاص در آموزش نبوت ، به کودکان

از کجا معلوم که جهان فقط یک خدا دارد نه چند خدا ؟

در ک کودکان و نوجوانان از مفهوم خدا در سنین مختلف

[۱] – کتاب درسی تعلیمات دینی، دوم دبستان، چاپ ۵۸، ص ۱۲.

[۲] – کتاب درسی تعلیمات دینی، دوم دبستان، چاپ ۷۰، ص ۳۲.