قرآن وجه مشترک برای بازگشت شکوه امت اسلامی
قرآن وجه مشترک برای بازگشت شکوه امت اسلامی
نویسنده : دکتر مجدی الهلالی /مترجم : مجتبی دوروزی
هیچ عاقلی نمی تواند منکر اختلافات موجود میان فرزندان امت اسلامی شود، از جمله اختلافات میان فرق و مذاهب گوناگون اسلامی.
اختلاف میان مردم امری واقعی و موجودد بوده و انگیزه هایی زمینه ساز این اختلافات است از جمله متفاوت بودن محیط ها. درک و فهم ها، و تمدن و فرهنگ ها. این اختلافات پسندیده و مقبول است اگر اختلاف در تنوع و گوناگونی طوائف و مذاهب مختلف باشد و همگان بکوشند که یکدیگر را تکمیل کنند ( و نواقص همدیگر را بر طرف نمایند).
این اختلافات پسندیده و جایز است اگر در عرصه هایی باشد که اختلاف در آن ها ممکن و شدنی است. میان صحابه و گذشتگان اختلاف وجود داشته باشد اما آن ها در کلیات و اصول اختلاف نداشته اند. بلکه در فروع با هم اختلاف داشته اند.
هم چنین این اختلاف پسندیده و مقبول است به این شرط که همراه نباشد با تعصب و پذیرش صدرصدی نظر خود. و احمق خواندن و کم شمردن مخالفین و تحقیر کردن تلاش های شان یا بی اعتبار سازی شأن و منزلت آنان.
اما واقعیت چیزی جز این را می گوید، همه ی افراد امت درک یکسانی ندارند، بعضی از اختلافات بسیار از محدوده ی اجازه داده شده دور شده اند.عده ای بعضی از اختلافات را از سمت مبحث و مطلب. به سمت شخصیت و هویت افراد سوق داده و در نتیجه به ایراد تهمت و افترا به افراد و جمعیت ها مبادرت ورزیده و آنان را بدنام نموده اند….
آن چه مایه تأسف است این که هر کس گمان می کند که فقط حق با اوست و روش او کامل ترین شیوه است .
راه چاره ی این وضعیت که مورد رضایت و خشنودی خداوند نیز نمی باشد چیست؟ وضعیتی که سبب شده تا امت اسلامی در معرض عدم مساعدت ( از سوی خداوند ) و محرومیت از الطاف او قرار گیرد:
” وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ ” ( انفال: ۴۶)
” ( در میان خود اختلاف و ) کشمکش مکنید، ( که اگر کشمکش کنید) درمانده و ناتوان می شوید و شکوه و هیبت شما از میان می رود.”
بی شک در عمل، شکوه مان از میان رفته و امتی بد نام گشته ایم و در عقب ماندگی و انحطاط ضرب المثل ( خاص و عام ) شده ایم.
ایده ی برابر:
برای حل این مشکل بغرنج چیزی باید وجود داشته باشد که همگان دور آن گرد آیند و راضی باشندکه به عنوان حکم این اختلافات را بر طرف نمایند و موضع گیری هایشان را تصحیح کند. آن چیست که این توانایی را داشته باشد تا امت بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون نفری به دور آن جمع شوند؟!
اگر در تمام چیزهایی که در اختیار ماست به جستجو بپردازیم تنها یک چیز را می توانیم بیابیم که همگان از او داوری بطلبند… آری آن چیز همین قرآن است.
عجیب آن که خداوند آن را ” طناب” نامیده است گویی کارکرد و وظیفه اش این است که همگان را ( از چاه گمراهی و ناآگاهی) بیرون کشیده و بالا برده و یکی کند:
” وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ ” ( آل عمران: ۱۰۳)
” و همگی به رشته ی (ناگستنی قرآن) خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید”
هم چنان که ابن مسعود و دیگران می گویند: منظور از رشته خدا همان قرآن است. آن چه مضمون را تأیید می کند این سخن پیامبر (ص) است که می فرماید: ” کتاب خدا همان ریسمان الهی کشیده شده میان آسمان و زمین است [۱]“
هنگامی که شخصی به شیوه ای نیکو و آن گونه که قرآن از او می خواهد نه آن گونه که خود تمایل دارد دل بسته و مشغول قرآن می شود بی شک ایمانش افزایش یافته و هوی و هوس در قلبش کاسته می گردد و همین امر سبب جلوگیری از بروز بخش بزرگی از مسأله اختلاف می شود.
هم چنین قرآن بسیاری از موارد اختلاف برانگیز را آشکار کرده و توضیح می دهد و نقشه ی اسلام را بی هیچ کم و زیاد، و به نسبتی صحیح در اذهان ترسیم کرده و حق هر صاحب حقی را ادا می کند.
قرآن بنای ارتباط درست با خدا ، با خود، با پیامبران، با فرشتگان با نیکوکاران، با عالم غیب، با هستی و… را پی ریزی می کند.
هنگامی که پایه های ارتباط صحیح با این امور بر پاگشت بسیاری از اسباب اختلاف از میان فرزنداناین امت رخت بر می بندد.
به عنوان مثال: هنگامی که شخص این سخن خداوند را تلاوت می کند که پیام به پیامبرانش (ص) می فرماید:
” لَیْسَ لَکَ مِنَ الأَمْرِ شَیْءٌ” ( آل عمران:۱۲۸)
” چیزی از کار ( بندگان جز اجرای فرمان یزدان) در دست تو نیست ( بلکه همه ی امور در دست خداست)”
می بینید که مفهوم این آیه در ده ها آیه ی دیگر تکرار شده است در نتیجه این موضوع تبدیل به یقین و ایمان در عقل و قلبش می شود.
و همین امر او را وا می دارد تا با همان دیدی که آیه به او داده به همه ی آدمیان بنگرد…
آدمان به هر اندازه هم خوب و پارسا باشند اما هیچ چیز از کارها د ردست آنان نیست.
…. اگر این مفهوم در عقل ها و قلب های ما استقرار یابد همین امر منجر به تعطیلی بسیاری از نقاط اختلاف، و کاهش علل جدایی و پراکنده شدن مردم می شود زیرا (بخشی از) این پراکندگی ها ناشی از مقدس شمردن انسان است.
—————————————
منبع: قرآن راز بیداری ما / مؤلف: دکتر مجدی الهلالی /مترجم : مجتبی دوروزی / نشر احسان
[۱] صحیح رواه ابن أبی شبیه، و ابن جریر عن ابی سعید، و صححه الألبانی فی صحیح الجامع، ح(۴۴۷۳)
