رمضان را دریابید !!!
رمضان را دریابید
انگیزه و شوقی مرا به یاد رمضان انداخت ، در حالیکه در این ماه مبارک قرار داریم … با خود اندیشیدم که در این ماه به چه چیزی مشغول شویم ؟ زیرا رمضان ماه برکات و رحمت و سرور است ، ما چقدر نیازمندیم که توقف کوتاهی در باره ی اولویت های کاری در این مدّت داشته باشیم و خود را برای ماه رمضان و بهره گیری از برکات آن آماده کنیم . براستی چقدر نیازمندیم که خود را مهیا کنیم تا حق این ماه را با تمام وجود خود احساس و أداء کنیم .
خداوند این ماه را با نزول قرآن عظمت بخشید و آن را با مزایای ویژه مخصوص کرد و آنرا یکی از مراحل گرانبهای تزکیه و تربیت قرار داد . رمضان ایستگاه حرکت صحیح و هدفمندی است که مؤمن در آن با تمام وجود بسوی آخرتش روی می آورد و و روحش را قبل از جسمش به پرواز در می آورد . رمضان ماه معنویت و صفای نفس و مناجات و روی آوردن به خداست ، رمضان ماه استمداد و طلب از خدای قوی و لطیف و کبیر و ماه اتصال به ملاء اعلی است .
رمضان دارای خصوصیاتی ویژه است ، امّا بزرگترین خصوصیت و فضل آن نزول قرآن می باشد .
« شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن هدی للناس وبینات من الهدی والفرقان » ( بقره ۱۸۵ )
ماه رمضان است که قرآن در آن فرو فرستاده شده است تا مردم را راهنمایی کند و نشانه ها و آیات روشنی از ارشاد به حق و حقیقت باشد و میان حق و باطل در همه ی ادوار جدایی افکند .
پیامبر ( ص ) هر سال در رمضان یکبار قرآن را با جبرئیل تکرار می کرد و در سال آخر حیات مبارکش آن را دو مرتبه بر جبرئیل قرائت نمود ، تا آخرین و جامعترین پیام خالق انسان در نهایت امانت و صحت به دست حاملان بار مسئولیت بندگی و خلیفه های صاحب پیام برسد ، پس به هوش باشید که دعوت شما قرآن است و بسوی قرآن ، و باید شما بیشتر از همه به آن مأنوس و آگاه باشید .
شما هستید که می گویید قرآن قانون ماست و برنامه ی جاودانه ی سعادت بشریت است ، آری ماه رمضان ماه دعوت شماست بنابراین در آن بسیار قرآن تلاوت کنید ، و در معانی آن بیندیشید ، زیرا در آن حلاوتی را می یابید که با تجدید تلاوت هر بار نو می شود اگر چه حافظ آن نیز باشید .
امام غزالی ( رح ) می فرماید : ادا نمودن حق تلاوت قرآن این گونه است که در آن زبان ، عقل و قلب انسان مشترک عمل نمایند . بهره ی زبان درست ادا نمودن حروف قرآن با ترتیل است ، بهره ی عقل تفسیر و درک معانی آیات است و بهره ی قلب تحت تأثیر قرار گرفتن قرآن است . پس زبان به صورن صحیح حروف و کلمات قرآن را ادا می کند ، عقل آن را ترجمه می کند و قلب از آن پند می گیرد .
پس اگر آن را با دقّت بخوانی تأثیر عجیبی را می یابی ؛ در فهم دقیق قرآن غفلت نکنید بلکه آنرا چنان قرائت کنید که یاران پیامبر ( ص ) قرائت می کردند . هر کس آن را بدینسان بخواند ، در مقابل هر حرفش ده ثواب می بیند ، و خداوند برای هر کس بخواهد بیشترش می کند . هر کس به آیه ای از کتاب خدا گوش کند ، برای او نور و برهانی در روز قیامت خواهد بود .
اقبال لاهوری ( رح ) می فرماید : « براستی قرآن ، فقط زمانی بخشی از خود را در اختیار شما می گذارد که شما تمام وجود خود را در اختیار آن گذاشته باشید .
«نقش قرآن چون در این عالم نشست
نقش های پاپ و کاهن را شکست
فاش گویم آنچه در دل مضمر است
این کتابی نیست ، چیز دیگر است
چون به جان در رفت ، جان دیگر شود
جان که دیگر شد ، جهان دیگر شود
همچو حق پنهان و هم پیداست این
زنده و پاینده و گویاست این
اندر او تدبیرهای غرب و شرق
قدرت اندیشه پیدا کن چو برق »
پس بیائید اولویت کاری خود را در این ایّام پر برکت بر قرائت و تدبر و اندیشه در آیات این کتاب آسمانی قرار دهیم ، تا نوری شود برای خود و خانواده و ملتمان .
بعد از این آیه آمده که « واذا سالک عبادی عنی فانی قریب اجیب دعوه الداع اذا دعان فلیستجیبوا لی ولیومنوا بی لعلهم یرشدون » بقره ۱۸۶
و هنگامی که بندگانم از تو درباره ی من بپرسند ، بگو : من نزدیکم و دعای دعا کننده را هنگامی که مرا بخواند ، پاسخ می گویم و نیاز او را بر آورده می سازم . پس آنان هم دعوت مرا با ایمان و عبادت بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا به مصالح دنیا و آخرت هدایت یابند .
این آیه مفهوم والائی دارد و ما را به مناجات و دعا می خواند آنهم در زمانیکه بیش از هر زمان دیگری دلها به پروردگار نزدیکترند . پس ماه رمضان ماه دعا ، نیایش ، تضرع وزاری ، هدایت و ارشاد است ، تا روزه دار با خودسازی و دوری از مادیات ، معنویت و روحانیت خود را ترقّی دهد و ارتباطش را با خالق مهربانش مستحکم گرداند .
برادران ؛ به هوش باشید که اوقات گرانبهائی را در پیش رو دارید و فرصت از دست رفتنی است و معامله با رمضان بسیار سودمند می باشد . باید سخن زیبای پیامبر ( ص ) را بیاد آوریم که فرموده : « هیچ صبحی نیست ، مگر که آنروز صدا می کند ؛ ای فرزند آدم من خلق جدیدی هستم و بر عمل تو گواهم . »
آری رمضان روزی نو و فرصتی تازه است که بر ما ظهور کرده ، پس تلاش کنید و بر شوقتان بیفزائید که مبادا زمانی بر شما بگذرد و شما عملی صالح انجام ندهید ، اگر غافل شدید ، تلاش کنید و آنرا در یابید .
اما همه ی ما بسیار دچار غفلت شده و با مشغول به لهو و لعب مسئولیت و امور اساسی خود را به فراموشی سپرده ایم ، پس بیائید نگذاریم که شیطان بوسیله ی غفلت دلهای ما را برباید و سهم خیر ما در رمضان از دست برود ، بر ما لازم است که حرکت را در یابیم ، و با عزمی قاطع و جدّی به تلاش بپردازیم و به سوی خدا بر گردیم زیرا فقط اوست که توبه پذیر است ؛ « و هو الذی یقبل التئبه عن عباده » الاعراف ۲۰۱ خدا آن کسی است که توبه را از بندگانش می پذیرد .
پس ما باید با توبه و استغفار خود را مجهز گردانیم و گذشته را مرور نمائیم ، اگر د راعمال خود خیر یافتیم خدا را بر آن شکر گوییم و اگر شری یافتیم با توبه آن را ریشه کن سازیم .
ای جوینده ی شر بس کن .
رسول الله (ص) هر روز صد بارتوبه می کردند در حالی که خداوند همه ی تقصیرات وی را بخشیده است و معصوم از گناه است . پس در باره ی خود چه فکر می کنید ، که اطرافتان را گناه و معاصی فرا گرفته است ؟ جسمتان در لذت و شهوات غوطه خورده و قلبتان را امراض درونی فاسد کرده است ، پس بر ما واجب است که بسوی خدای خود بر گردیم و خاشعانه و خاضعانه از او بخواهیم که ما را بیامرزد و از او بخواهیم بوسیله ی اسباب ما را برای قیام به مسئولیتهای دینی آماده سازد .
« یا ایهاالذین آمنوا توبوا الی الله توبه نصوحاً . عسی ربکم ان یکفر عنکم سیأتکم و یدخلکم جنات تجری من تحتها الانهار » شوری ۲۵
ای مؤمنان به درگاه خدا برگردید و توبه ی خالصانه ای بکنید ، شاید خداوند گناهانتان را محو نماید و بزداید ، و شما را به باغهای بهشتی داخل بگرداند که از زیر کاخها و درختان آن رودبارها روان است .
از هم اکنون برای طهارت و پاکی از گناهان و معاصی و کوتاهی هایی که تا به حال به آن بی توجه بوده اید ، خود را آماده کنید ، زیرا رمضان بهترین موقع و فرصت برای رفع نواقص گذشته و ایجاد آمادگی برای جبران آن می باشد ، پس خود را برای این تکلیف بزرگ مهیا کنید زیرا رسول خدا ( ص ) فرموده است : « هر کس رمضان را دریابد و گناهانش بخشیده نشود ، خداوند او را نیامرزد . »
براستی چقدر مفلس و بدبخت است ، کسی که از رحمت و فضل خدای تبارک و تعالی محروم گردد . رسو الله ( ص ) فرموئه است : « روزه و قرآن برای بندگان خدا در روز قیامت شفاعت می کنند ؛ روزه می گوید : پروردگارا ، او را از صرف غذا و ارضای شهوت باز داشتم ، پس مرا شفیع او قرار بده . قرآن هم می گوید : او را از خواب و استراحت شب باز داشتم ، پس مرا شفیع او گردان ، پس این دو برای وی شفاعت می کنند .
یکی دیگر از امور اساسی و مهم این ماه عزیز ، رسیدگی و سرکشی فقراء و بینوایان می باشد ، مبادا این امر را کوچک شمرده و به بهانه هایی از آ« غفلت کنید زیرا در جاهای مختلفی از قرآن علت سقوط در جهنم را بی توجهی به بینوایان ذکر شده است ؛ مثلاً در سوره ی حاقه آیه ۳۰ الی ۳۵ می فرماید : « خذوه فغلوه * ثم الجحیم صلّوه * ثم فی سلسله ذرعها سبعون ذراعا فاسلکوه * إنّه کان لا یؤمن بالله العظیم * و لا یحض علی طعام المسکین * فلیس له الیوم هاهنا حمیم * »
خداوند به فرشتگان نگهبان دوزخ دستور می دهد ، او را بگیرید و به غل و بند و زنجیرش بکشید . سپس او را به دوزخ بیاندازید . سپس او را با زنجیری ببندید و بکشید که هفتاد ذراع درازا دارد . زیرا او به خداوند بزرگ ایمان نمی آورد و مردمان را به دادن خوراک به بینوا ، تشویق و ترغیب نمی کرد . لذا امروز در اینجا یار مهربانی ندارد .
آری کسی که نسبت به بندگان بینوای خدا مهربان نباشد ، به یاری و کمک ایشان نشتابد و خود را بزرگتر ازاین بندارد که با چنین کسانی رفت و آمد داشته باشد ، قطعاً سزایی بهتر از این نخواهد داشت و این حق اوست که به زنجیر افکار گمراه و پریشان خود کشیده شود و بی یار و دلسوز بماند آنهم در روزی که همه سخت محتاج و نیازمند هستند .
بهتر است که سخن ارزشمند رسول خدا ( ص ) را بیاد آوریم که فرمود : « ابغونی الضعفاء ، فإنما تنصرون و ترزقون بضعفائکم »
« مرا در میان ضعفاء و بینوایان طلب کنید ، چون به برکت ناتوانان خویش ، نصرت و روزی داده می شوید . »
پس بیایید این ماه ، که ماه مهمانی خداست را فرصت شمرده و به احیای این امر زیبا و با ارزش اسلامی بپردازیم ، تا شاید خداوند بر ما رحم کند و در آن روز سخت مرا بی یاور تنها نگذارد .
پس تکلیف ما یادآوری فضیلت این ماه است ، و آماده شدن برای عمل و فراهم کردن زمینه ی پرداختن بیشتر به تکالیف گرانبها و ارزشمند ، از آنجمله نماز ، روزه ، تلاوت و تدبر در قرآن ، انفاق و بذل و بخشش ، توبه و استغفار ، ذکر و یاد خدا و مراقبت بر حضور او ست تا دلهای مرده جان گیرند و نفس های آلوده پیراسته شوند . زیرا خدا به دلها می نگرد و ارزشمند تریت سرمایه ی هر کس قلب سلیم وی است .
خدایا ؛ مرا از برکات و فیوضات رمضان بی بهره نگردان .
پروردگارا ؛ قلب های ما را سلیم و نفس های ما را مطمئن بگردان .
الهی ؛ رمضان را برای ما تولدی دوباره قرار بده که در آن بی گناه متولد شویم .
خدایا ؛ ما تو را فراموش کردیم و دچار غفلت شدیم ، امّا بسویت روی آورده و به لطف و رحمتت امیدواریم .
پروردگارا ؛ آنگونه که درخور ماست به ماننگر ، آنگونه که شایسته ی خداوندگاری توست بر مت نظر کن .
الهی ؛ دوستان خود و دینت را با عزّت و سربلند و دشمنان خود و دینت را خوار و ذلیل بفرما .
««««« و آخر دعوانا ان الحمد لله ربّ العالمین »»»»»
منابع :
نگرشهایی در قرآن کریم امام شهید حسن البنا مترجم : مصطفی اربابی
ریاض الصالحین امام نووی مترجم : عبدالله خاموش هروی
تفسیر نور دکتر مصطفی خرم دل
گزیده گزیده ها صلاح الدین توحیدی
دیوان شعر اقبال لاهوری
