بیداری اسلامی و جوانان روشنفکر
بیداری اسلامی و جوانان روشنفکر
یکی از ویژگیهای بیداری اسلامی این است که می توان آن را بیداری جوانان نامید زیرا ستون فقرات و عنصر فعال آن را پسران و دختران جوان تشکیل می دهند .
آنان در واقع قشر فرهنگی و دانشگاهی و طلاب جوان مدارس دینی و دانش آموزان دبیرستانی هستند و در میان آنان جوانان بیسواد و کم معلومات کمتر یافت می شوند .
موضوع مهم و قابل توجهی که یادآوری آن ضروری است که در میان دانش جویان شاغل به تدریس در دانشکده های مانند :مهندسی و پزشکی و حقوق سیاسی و قضای و … که تنها جوانان برتر و نمونه در آنها پذیرفته می شوند بیداری اسلامی از حضور و نفوذ بیشتری برخوردار می باشد .تا جای که خود شاهدم که دانشجویان شاخه ی پزشکی و مهندسی دانشگاه الازهر بیشتر از دانشجویان رشته شریعت و اصول دین سلسله جنبان حرکت و نهضت بیداری اسلامی می باشند .
و این پدیده بیانگر آن است که پیشگامان و رهبران بیداری اسلامی را جوانان نخبه و اندیشمند و دانشمند و در کنار ان بهرمند از معنویت و اخلاق فردی و اجتماعی بر عهده دارند .
آن زمان که شرکت کنندگان در جمعه و جماعت را تنها پیرمدان مشرف به مرگ و بازنشسته و بیکار تشکیل می داد سپری شده است پیرمردانی که دستشان از بسیاری از مظاهر کار و زندگی دنیوی کوتاه شده بود و در پی آن بودند که آخرین صفحات زندگی دنیوی خود را با توبه و نماز و قرائت قرآن پر نمایند .
اما امروزه همه ی کسانی که یه مسجد رفت و آمد می کنند به خوبی شاهد هستند که بیشتر آنانی که به موقع برای ادای نماز جماعت حضور پیدا می کنند جوانان و نوجوانانی می باشند که در عبادت و فرمانبرداری خداوند رشد یافته و کبوتر دلهایشان مداو بر گرد گلدسته های مساجد در پرواز است و برای قرار گرفتن در سایه ی رحمت خداوند در روزی که بجز سایه ی رحمتش سایبانی وجود ندارد از هیچ تلاشی کوتاهی نمی کنند .
و براساس آمارها و تحقیقات انجامن شده رسمی در مراسم حج و عمره جوانان و نوجوانان حضور چشمگیری دارند و بیشتر طرفداران کتاب و مطالعه را جوانان تشنه ی معرفت تعالیم اسلام تشکیل می دهند تعالیمی که اهداف آنان را معین نموده وراه فراروی آنان را با پرتوخود روشنای می بخشد به ویژه کتابهای که جوانان را به پرهیزکاری و امانت داری و مسئولیت پذیری نویسندگان آنها ایمان و اطمینان دارند .و آنان را ازآنهای میدانند که :
الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَکَفَى بِاللَّهِ حَسِیبًا
«آن کسانی که پیام های خود را ابلاغ می کنند و از او هراس در دل دارند و از هیچ کس بجز خداوند نمی ترسند و خداوند برای حسابرسی کفایت می کند »احزاب ۳۹
از این که ارکان و ستون فقرات بیداری اسلامی را جوانان تشکیل می دهند نباید شگفت زده گردید ،زیرا جوانان به خاطر برخورداری از دلهای پاکتر و عواطف لطیف و اراده ی برتر در طول تاریخ از تواناییهای خود برای گسترش رسالت پیامبران خداوند بیشترین استفاده را نموده اند .
به همین خاطر است که قرآن در مورد جوانان بلند همت و نمونه که بسان ستارگان درخشان در اسمان ایمان و پرهیزکار و شجاعت و شکیبای و فداکاری می درخشیده اند با ما سخن می گوید .
در مورد حضرت ابراهیم که در ایام جوانی با تبر تیز خویش توانمندانه بت های مورد پرستش مردمی را که در میان آنها می زیست ،در هم شکست ،با ما سخن گفته است .
در مورد حضرت اسمائیل که در راستای رضایت خداوند بدون تردد و با ایمان و آگاهی گردن خویش را در اختیار پدر نهاد ،سخن می گوید و می فرماید :
قَالَ یَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِی إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِینَ
«گفت پدر آنچه را که بدان مأمور شده ای انجام بده ،به امید خداوند مرا از شکیبایان خواهی یافت »صافات ۱۰۲.
و از حضرت یوسف که با فتنه گری و فریب کاریهای همسر عزیز و زنان دیگر دور و بر او مقاومت نمود ،می گوید و می فرماید :
«پروردگارا زندان از آنچه که آنان مرا به آن فرا می خوانند دوست داشتنی تر است »
و در مورد حضرت یحی می فرماید :
یَا یَحْیَى خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّهٍ وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا
وَحَنَانًا مِّن لَّدُنَّا وَزَکَاهً وَکَانَ تَقِیًّا
وَبَرًّا بِوَالِدَیْهِ وَلَمْ یَکُن جَبَّارًا عَصِیًّا
«ای یحیی کتاب خدا را به جد و جهد بگیر ،و از کودکی به او نبوت دادیم و نیز از جانب خود به او مهربانی و پاکی دادیم و پرهیز کار بود و با پدر و مادر نیک رفتار ،و زور گوی نافرمان نبود »مریم ۱۲-۱۳-۱۴-.
و در ارتباط با پیروان حضرت موسی می فرماید :
فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلاَّ ذُرِّیَّهٌ مِّن قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَن یَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ
«یونس ۸۳-سرانجام بجز فرزندانی از قوم وی کسی به موسی ایمان نیاورد ،در حالی که از اینکه فرعون و سران آنها آزارشان دهند بیم داشتند »
و راجع به یاران غار می فرماید :
«آنان جوانانی بودند که به پروردگار خود ایمان آوردند و ما به هدایت آنان افزودیم »
همچنین در مورد یاران رسول خدا که بیشتر جوان بودند و دین او را پذیرفتند و به نوری که بر او نازل گردیده گرویدند و با مال و جان او را یاری نمودند ،تاریخ با ما سخن می گوید .
همچنین از نقش جوانان صدر اسلام در جهت گسترش دانش و دعوت و کار و جهاد گفتنیهای بسیاری را برایمان باز گو نموده است .
به همین دلایل هیچ جای تعجب نیست که بار دیگر جوانان به پا خیزند و بار بر زمین افتاده پدران و بزرگان خویش را بر دوش خویش بگذارند .
جوانان امید نجات !
شکی نیست که امروزه انسانیت مریض است و جوامع اسلامی در فساد و انحراف غرق شده و نیازمند کسی است که آن را به درمانگاه و کلینیک برساند !کسی که دست اورا بگیرد و به کشتی نجات و ساحل آرامش هدایت کند .
و اگر این انسانیت امیدی برای رهای دارد و اگر جوامع اسلامی مردانی برای اصلاح گری می خواهد ،بدون شک شما جوانان مسلمان ،در جای جای جهان ،امید و آرزوی این انسانیت و راز بیداری و هدایت آن هستید .پس،برای دیگران الگوی کامل باشید،و در عبادت و اخلاق و در برخورد با مردم و در ثبات قدم و استقامت براصول ،در سر زندگی و تحرک ،در فداکاری و بیداری و…در هر چیز دیگری که باید شما را از دیگران ممتاز سازد و به «خود»شما دلالت کند .شاید که مردم هم به شما تأسی کنند و دعوت شما را اجابت کنند ،و در صفوف دلپذیر جماعات شما قرار گیرند و خشت های کیان مستحکم اسلامی را تشکیل دهند …
جوانان عزیز !
آیا می دانید که اسلام به جنوب هند و سیلان ،و جزایر لاکادیف و مالدیو در اقیانوس هند ،و به تبت و سواحل چین و فلپین و جزایر اندونزی و شپه جزیره ی ملایو رسید !
و به مرکز آفریقا به سنگال ،به نیجریه و سومالی ،تانزانیا ،مداگاسکار ،زنگبار و سایر سرزمین ها راه یافت !و این امر به سبب جوانان مسلمان و تجار مؤمنی بود که چهره ی راستین اسلام را در رفتار و اخلاق و خوش برخوردی به دیگران نشان دادند و به دنبال آن با سخنان سنجیده و «موعظه ی حسنه»و دعوت آرام ،به میان مردم رفتند و مردم گروه گروه به دین اسلام گرویدند و با رغبت و علاقه به این دین جدید ایمان آوردند .
شایسته است که شما هم امروز با اخلاق نیکو و رفتار و برخورد درست با دیگران ،و دعوت با حکمت و موعظه ی حسنه ،خود را متمایز سازید ،تا چراغ های هدایت و خورشید اصلاح و دعوت گران خیر وراستی برای جهانیان گردید …
و دعوت اسلامی چقدر شاد و مسرور خواهد شد ،هنگامی که در میان داعیان و سربازانش ،جوانان مؤمن ،پاک و بیدار و صالحی می یابد که اصول و مبادی اسلام ،در اخلاق و رفتارشان تجسم عینی یافته و شخصیت خویش را بر اساس افکار دینی ساخته اند و حرکات و افعال آنها ،ترجمان فضائل این دین مبین است .
و ما هنگامی که در این عصر ،اینگونه جوانان و داعیان را می بینیم ،به هدایت کافران و اصلاح فاسقان امیدوار می شویم !و لازم است که تمدن اسلامی ،تمامی ثمره و نتیجه ی خود را به بشریت تقدیم کند تا حرکت بیداری اسلامی ،در میدان دعوت و تبلیغ ،و با معرفی درست اسلام و پذیرش آن از جانب دیگران ،میلیون ها نهال ایمانی در جای جای این جهان بکارد …
و من با چشمان پر امید ،طلیعه ی اسلام را می بینم که در افق به راه افتاده تا رسالت جاودان اسلام و مشعل هدایت ابدی الهی را برای جهانیان به ارمغان بیاورد .و چندی نمی گذرد که با چشمان خود ببینیم که :
سرزمین های اسلامی وحدت و همدلی یافته اند و تعالیم حیات بخش اسلام حاکم شده و تمدن اسلامی درخشیدن گرفته است .و در این روز مؤمنین به یاری خداوند شادمان می شوند .
پس جوانان مسلمان !
پایه های تناور اسلام را با بازوهای جوانتان محکم و استوار کنید ،و مجد و عظمت گسترده ی گذشتگان را با اراده های آهنین خود احیا کنید و به جهانیان اعلام نمایید که :
ماامت فرهنگ و تمدت
امت بزرگواری و عظمت
و امتی شایسته ی جاودانگی هستیم !
وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَیَرَى اللّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَهِ فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ توبه ۱۰۵.
«بگو «هرچه می خواهید »انجام دهید «اما بدانید که»خداوند اعمال «ظاهر و باطن »شما را می بیند و پیغمبر و مؤمنان اعمال «ظاهر »شمارا می بیند و در اخرتا به دسوی خدا بر گردانده می شوید که آگاه از پنهان و آشکار است و شما را بدان چه می کنید مطلع می سازد .»
——————————-
منابع :
۱- بیداری اسلامی و بحران هویت / دکتر قرضاوی / عبدالعزیز سلیمی / نشر احسان
۲- دستاوردهای تمدن اسلامی و نقش آن در رنسانس / عبدالله ناصح علوان / مولود مصطفایی/ نشر احسان
