اسلام و نهضت جهانی دعوت اسلامی

اسلام
و نهضت جهانی دعوت اسلامی

دکتر
ماهاتیر محمّد

آن
گونه که تاریخ اسلام نشان می دهد دعوت اسلامی با هدف ترویج اسلام در میان غیر
مسلمانان و برای بهره گیری بیشتر از این مذهب صورت پذیرفت . امروز وقتی از دعوت
صحبت کنیم ، به نظرمان می رسد که باید ترویج تعالیم اسلام تنها در میان مسلمانان و
معتقدان به این دین انجام می شود . فکر می کنیم که موظف به اشاعه اسلام در میان
مسلمانان و متعهد ساختن آنها به انجام فرایض دینی هستیم و به آنچه در مورد اسلام
در میان غیر مسلمانان اشاعه یافته است توجهی نداریم . به عبارت دیگر در حالی که در
مسیر متعهد ساختن مسلمانان به تعالیم اسلامی حرکت می کنیم ، نسبت به تصوری که از
اسلام در میان غیر مسلمانان ایجاد شده و با دیدگاههای ما تناقض دارد ، بی اعتنا
هستیم . ما بیشتر به دنبال ارائه یک تصویر مقدس از خود بوده ، برای دیدگاههای دیگر
اهمیت قائل نمی باشیم .

شاید
ما نباید نگران نوع نگرش غیر مسلمانان نسبت به خود باشیم . شاید فکر     می
کنیم که با ترویج اسلام ، مسلمانان خوبی را ساخته ایم . اگر نگران نباشیم به این
معنی است که توصیه های اسلام برای گسترش این مذهب در میان غیر مسلمانان را نادیده
گرفته ایم . به یاد آوریم چگونه پیامبر اسلام  صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم نسبت به ایمان
غیر مسلمانان نگرانی داشت و به رغم وجود خیل عظیم مسلمانان در شبه جزیره عرب ، در
صدد جذب بیشتر غیر مسلمانان و جمع کردن آنان در زیر چتر اسلام بود . مسلمانان
مالزی یا مالایی ها حدود هشتصد سال پیش به اسلام گرویدند .

در
آن زمان تجار مسلمان عرب و هندی به سرزمین ما می آمدند و با تحمل مشکلات و رنجهای
فراوان به تبلیغ اسلام در میان نیاکان ما می پرداختند . آنها به دنبال پاداش دنیوی
نبودند و گرویدن داوطلبانه توده های مردم به اسلام را پاداش اخروی خود     می دانستند . تجار عرب و هندی بر مردم سخت
نمی گرفتند ، اسلام را پیچیده    نمی کردند
و با ترویج معارف دینی ، مردم را جذب می کردند . اگر این نوع برخورد    نبود ، امروز مردم مالزی مسلمان نبودند .

اگر
ما به عقب برگردیم ، می پذیریم که پیامبر اسلام صلی اللهُ علیه وَ اله وَ
سلَم  هرگز نسبت به سرنوشت غیر مسلمانان بی
تفاوت نبود . برخورد ایشان را با اعضایی از اقوام خود که نسبت به پذیرش اسلام مردد
بودند و یا بت پرستان شبه جزیره عربستان ببینید ، پیامبر صلی اللهُ علیه وَ اله وَ
سلَم  کاملاً نگران آینده آنها و مشتاق
هدایت ایشان به سوی اسلام و ایمان بود و بالاخره نیز موفق شد اسلام را در میان
خانواده خود ، دوستانش ، همراهانش ، مردم مدینه و تمام شبه جزیره عرب و حتی
پیرامون آن اشاعه دهد . اگر امروز ما در این مکان جمع شده ایم ، به خاطر این است
که مسلمانان در گذشته نسبت به سرنوشت غیر مسلمانان توجه کافی داشتند . هدف
مسلمانان همواره تفهیم و تقویت اسلام و دعوت ایشان برای پذیرش این دین الهی بوده
است . با علم به این مسایل ، بی توجهی نسبت به ارتباط با غیر مسلمانان نادرست است
. وقتی که ما استراتژی دعوت را دنبال می کنیم و وقتی با غیر مسلمانان ارتباط
برقرار کرده و اسلام را معرفی می کنیم ، ممکن است حتی در متقاعد کردن آنان برای
پذیرش اسلام موفق نباشیم ، اما حداقل توانسته ایم سوءظن و کج فهمی آنان را نسبت به
اسلام اصلاح کنیم ؛ حداقل دانش آنها نسبت به اسلام افزایش یافته است .

بلال
یک برده سیاه در زمره اولین کسانی بود که اسلام را پذیرفت . دلیل آن مهربانی
پیامبر صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم  و
مسلمانان نسبت به بردگان بود . برخورد اسلام نسبت به بردگان بلال را متقاعد ساخت
تا اسلام را بپذیرد . این اتفاق در اولین روزهای نبوت پیامبر صلی اللهُ علیه وَ
اله وَ سلَم  اتفاق افتاد ، زمانی که آیات
آسمانی هنوز به طور کامل نازل نشده بود ، لذا دانش بلال نسبت به اسلام کامل نبود ،
اما به خاطر رفتار           پیامبر صلی اللهُ علیه وَ اله وَ سلَم  با بردگان ، نه تنها مسلمان شد ، بلکه خود را
برای رنج و درد ناشی از تنبیه غیر مسلمانان آماده کرد . نقش او در اولین روزهای
اسلام ارزنده است و ما نیز مفتخریم که یکی از مساجد اصلی خود در مالزی را به نام
بلال         نام گذاری کرده ایم .

تقویت
جایگاه علمی و دانش اسلامی برای امت اسلامی ضرورت و اهمیت دارد ، اما رفتار
مسلمانان نسبت به خود و غیر مسلمانان از عوامل مؤثر در پذیرش دعوت اسلامی است .
پذیرش اسلام توسط بلال به خاطر رفتار ، روش و ایمان            پیامبر صلی اللهُ علیه وَ اله وَ
سلَم  بود . اگر رفتار ما در مغایرت با
آموزه های اسلامی باشد ، نمی توانیم در امر دعوت تأثیر گذار باشیم .ما توصیه شده
ایم که اعمال درست را انجام داده ، از انجام اعمال ناپسند پرهیز نماییم . برای
تحقق این امر تنها عالم به تعالیم اسلام بودن کافی نیست ، بلکه باید عامل هم باشیم
. باید تعالیم اسلامی در رفتارهای ما دیده شود . باید همه ببینند که ما کارهای
صحیح را انجام داده ، کارهای غلط را انجام نمی دهیم . مطمئناً آنچه ما انجام می
دهیم نه فقط برای این دنیا بلکه برای کسب پاداش اُخروی نیز هست . پس بسیار خود
خواهانه است اگر آنچه را اسلام از ما خواسته است ، انجام ندهیم . ما در مقابل امت
اسلام متعهد هستیم ، در عین حال باید غیر مسلمانان را نیز دریابیم . اگر ما همواره
از کارهای غلط پرهیز کرده و اعمال صحیح را انجام دهیم ، حتماً غیر مسلمانان برای
ما و دین ما احترام قائل خواهند شد و آیا نباید اسلام و مسلمانان مورد احترام واقع
شوند ؟

هنوز
بسیاری از ما در عین اینکه وظایف خود را نسبت به تبلیغ اسلام در میان امت اسلامی
انجام می دهند ، نسبت به اینکه آیا اسلام و مسلمانان مورد احترام دیگران هستند بی
توجه می باشند . بسیاری از ما تنها نگران توسعه تفسیر های خود از اسلام هستیم و
این تفاسیر را به عنوان تعالیم اسلامی تلقی می کنیم . تلاش   داریم
، مسلمانانی را که هنوز به زعم ما مسلمانان کاملی نشده اند ، کامل کنیم . آنها را
نجیبانه نصیحت می کنیم ، برای ما این مهم است که مسلمانان تشریفات ظاهری اسلام را
انجام دهند . برخی دعاها و اعمال را نیز خود ساخته و به دین اضافه کرده ایم و اگر
همه این اعمال را انجام دهند می گوییم مسلمانان پارسا و با تقوایی هستند . اگر
دیگر مسلمانان این اعمال را انجام ندهند به آنها احساس دلسوزی     می
کنیم و از اینکه مسلمان کاملی نشده اند ، افسوس می خوریم . در مواردی که جنبه
سیاسی دارد نیز دچار افراط می شویم و مسلمانانی را که در حزب ما نیستند ، طرد می
کنیم .

ما
فراموش کرده ایم که قرآن فرموده است ما نباید دیگران را بخاطر اینکه ضعف ایمان
دارند نکوهش کنیم ، چرا که ممکن است ایمان ما کمتر از ایشان باشد . ما فراموش کرده
ایم که خداوند بزرگ در سوره نحل آیه ۱۲۵ می فرماید :

(( با
حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشى که نیکوتر است،
استدلال و مناظره کن! پروردگارت، از هر کسى بهتر مى‏داند چه کسى از راه او گمراه
شده است; و او به هدایت‏یافتگان داناتر است. ))

ما
باید مسلمانان و غیر مسلمانان را مانند هم با مفاهیم و تعالیم اسلام آشنا کنیم .
امروز امت مسلمان باید به عنوان سرمشق و نمونه ملت های دیگر شمرده شده ، مورد
احترام قرار گیرد . ما باید بدانیم که قرآن در آیه ۱۱۰ از سوره آل عمران از ما به
عنوان (( بهترین مردم )) یاد می کند . آیا ما می توانیم صادقانه بگوییم که امروز
ما بهترین مردم هستیم ؟

امروز
جهان اسلام در یک آشفتگی به سر می برد . ما با یکدیگر می جنگیم و نمی توانیم خود
را متقاعد کنیم که به یاری همدیگر بشتابیم . ما در صورتی که تحت فشار قرار بگیریم
، از دفاع از خود ناتوان هستیم . ما نیاز داریم تحت حمایت دیگرانی که دین ما را
قبول ندارند ، قرار گیریم و این ناشی از ضعف ماست . مسلمانان در زمینه علوم پایه و
تخصص های جدید کمبود دارند . برخی اوقات خود را با این جمله که ما برای زندگی آخرت
تلاش می کنیم ، تسلی می دهیم و نمی دانیم این تفکر با کلام قرآن که ما را بهترین
مردم معرفی می کند ، تناقض دارد . ما می دانیم که فقر ایمان را نابود می کند ، اما
کاری برای فقر زدایی از امت اسلام انجام نمی دهیم حتی ترجیح می دهیم که فقر
نهادینه شود . در حالی که تعالیم قرآن به ما آموخته است که فقر یک قدم ما را از
ایمان دور می کند .

زمانی
که ما در اندیشه دعوت اسلامی هستیم باید بر تعلیم و تفهیم آیات قرآن و احادیث موثق
تأکید نماییم . ما باید برخی از مسلمانان را به عنوان الگوی یک انسان خوب به
مخاطبان خود معرفی کنیم . اگر آموزه ها در مورد خصوصیات انسان کامل ناچیز باشد ،
نمی توانیم دیگران را متقاعد سازیم . اگر کشور های اسلامی ضعیف و وابسته به دیگران
باشند و اگر محتاج صدقات و کمک غیر مسلمانان باشند ، چگونه می توان مسلمانان را به
عنوان الگو معرفی نمود ؟ از سوی دیگر ما برای بقای خود به اخوت اسلامی نیاز داریم
، حال اگر دائم با یکدیگر در حال جنگ باشیم ، می توانیم الگوی مناسبی از امت
اسلامی ارائه دهیم ؟ آیا می توانیم خود را متقاعد کنیم که پیروان واقعی اسلام
هستیم ؟ آیا می توانیم دیگران را قانع سازیم که اسلام راه زندگی است ؟ ممکن است در
گفتگو های رو در رو فکر کنیم که آنها متقاعد        شده اند ، اما در مقام عمل آنها با عدم
پذیرش اسلام نشان می دهند که قانع    نشده
اند . امروز مسلمانان به وسیله کسانی که سرزمینشان را غصب کرده اند کشته می شوند ،
مورد سختی ها و فشارهای سنگین قرار می گیرند ، به زنان ایشان تجاوز می شود ، مردان
آنها شکنجه می شوند و آنها برای کمک سراغ ما   می آیند و ما نمی توانیم به آنها کمک کنیم ،
آیا این شاهدی بر این نیست که ما به اسلام درست عمل نکرده ایم ؟ آیا این کافی است
که فقط مسلمانان را دعوت به پارسایی کنیم ، اما دفاع و کمک به برادرانمان را
نادیده بگیریم ؟ آیا نمی دانیم در آن زمانی که ما به عبادت شخصی مشغول هستیم تا
خود را مسلمان بهتری معرفی کنیم ، برادران ما در سرزمین های اشغالی تحت فشار هستند
؟ آنها ایمان خود را از دست می دهند ، به اجبار به غیر مسلمانان پناهنده می شوند و
حتی برخی نیز از دین خود بریده ، به ادیان دیگر می گروند و ما به کمک آنان نمی
شتابیم ، چرا که هنوز در جستجوی دستیابی به بهشت در روز محشر هستیم . آیا مطمئن
هستیم که در بهشت جایی برای ما وجود دارد ؟وقتی که ما از سرنوشت برادران خود غافل      مانده ایم آیا هنوز امید رفتن به بهشت داریم
؟ آیا خود خواهی ما مورد تأید اسلام که فکر می کنیم حتی اگر از کمک به برادرانمان
غافل باشیم می توانیم سزاوار بهشت الهی گردیم ؟

امروز
ما در این کنفرانس در مورد نهضت دعوت اسلامی بحث می کنیم . بیایید واقع بین و صادق
باشیم . آیا فکر می کنیم به خاطر فراموش کردن واقعیت های عصر خود دچار گناه نشده
ایم ؟ من احساس می کنم که برخی از ما تنها در اندیشه تقدس خود نیستند . آنان دعوت
اسلامی را به عنوان وظیفه خود نسبت به برادرانشان و تمام انسانیت تلقی می کنند و
من به آنها درود می فرستم .

—————————————————-

منبع
: جهانی که در آن به سر می بریم

مؤلف
: دکتر ماهاتیر محمّد

مترجم
: محسن پاک ائین

انتشارات
:اطلاعات